1. ఆ దినములలో ఇశ్రాయేలీయులకు రాజు లేడు. మరియు ఇశ్రాయేలీయుల గోత్రములలో ఆ దినమువరకు దానీయులు స్వాస్థ్యము పొంది యుండలేదు గనుక ఆ కాలమున తాము నివసించుటకు తమకు స్వాస్థ్యము వెదకు కొనుటకై వారు బయలుదేరియుండిరి.

1. At that time there was no king in Isra'el, and it was also at that time that the tribe of Dan was looking for a place to claim ownership of and settle in, since they had not yet been given any land of their own among the tribes of Isra'el.

2. ఆ దేశసంచారము చేసి దానిని పరిశోధించుటకై దానీయులు తమ వంశస్థు లందరిలోనుండి పరాక్రమ వంతులైన అయిదుగురు మను ష్యులను జొర్యా నుండియు ఎష్తాయోలునుండియు పంపిమీరు వెళ్లి దేశమును పరిశోధించుడని వారితోచెప్పగా

2. The people of Dan sent five leading men from Tzor'ah and Eshta'ol, representing their whole tribe, to spy out and explore the land. They instructed them, 'Go, and explore the land.' They came to the hills of Efrayim, to the house of Mikhah, and stayed there.

3. వారు ఎఫ్రాయిమీయుల మన్యముననున్న మీకా యింటికి వచ్చి అక్కడ దిగిరి. వారు మీకా యింటియొద్ద నున్నప్పుడు, లేవీయుడైన ఆ ¸యౌవనుని స్వరమును పోల్చి ఆ వైపునకు తిరిగి అతనితో ఎవడు నిన్ను ఇక్కడికి రప్పించెను? ఈ చోటున నీవేమి చేయుచున్నావు? ఇక్కడ నీకేమి కలిగియున్నదని యడుగగా

3. While they were at Mikhah's house they recognized the accent of the young man, the [Levi], so they approached him and said, 'Who brought you here? What are you doing in this place? What is there for you here?'

4. అతడు మీకా తనకు చేసిన విధముచెప్పిమీకా నాకు జీతమిచ్చు చున్నాడు, నేను అతనికి యాజకుడనై యున్నా నని వారితో చెప్పెను.

4. He answered, 'Here's the arrangement Mikhah has made with me: he pays me a wage, and I serve as his [cohen.]'

5. అప్పుడు వారుమేము చేయ బోవుపని శుభమగునో కాదో మేము తెలిసికొనునట్లు దయ చేసి దేవునియొద్ద విచారించుమని అతనితో అనగా

5. They said to him, 'Please ask God whether our journey will be successful.'

6. ఆ యాజకుడు క్షేమముగా వెళ్లుడి, మీరు చేయబోవుపని యెహోవా దృష్టికి అనుకూలమని వారితో చెప్పెను.

6. The [cohen] replied, 'Don't worry. ADONAI is with you on this journey.'

7. కాబట్టి ఆ అయిదుగురు మనుష్యులు వెళ్లి లాయిషునకు వచ్చి, దానిలోని జనము సీదోనీయులవలె సుఖముగాను నిర్భయముగాను నివసించుటయు, అధికారబలము పొందిన వాడెవడును లేకపోవుటయు, ఏమాత్రమైనను అవమాన పరచగలవాడెవడును ఆ దేశములో లేకపోవుటయు, వారు సీదోనీయులకు దూరస్థులై యే మనుష్యులతోను సాంగత్యము లేకుండుటయు చూచిరి.

7. The five men left, came to Layish and saw the people there living securely according to the customs of the Tzidonim, quietly and securely; since no one in the land was exercising authority that might shame them in any respect; moreover, they were far away from the Tzidonim and had no dealings with other peoples.

8. వారు జొర్యా లోను ఎష్తాయోలులోను ఉండు తమ స్వజనులయొద్దకు రాగా వారుమీ తాత్పర్యమేమిటని యడిగిరి.

8. When they returned to their kinsmen in Tzor'ah and Eshta'ol, they asked them what they had to report.

9. అందుకు వారులెండి, వారిమీద పడుదము, ఆ దేశమును మేము చూచితివిు, అది బహు మంచిది, మీరు ఊరకనున్నా రేమి? ఆలస్యము చేయక బయలుదేరి ప్రవేశించి ఆ దేశమును స్వాధీనపరచుకొనుడి.

9. They said, 'Let's go up and attack them. We've seen the land, and it's excellent. Don't delay; start moving! Go in, and take the land!

10. జనులు నిర్భయముగా నున్నారు గనుక మీరు పోయి వారిమీద పడవచ్చును. ఆ దేశము నలుదిక్కుల విశాలమైనది, దేవుడు మీ చేతికి దాని నప్పగించును, భూమిలోనున్న పదార్థములలో ఏదియు అచ్చట కొదువలేదనిరి.

10. When you go, you will come to a people who feel safe. There's plenty of land, the place lacks nothing, it has everything there is on earth, and God has given it to you.'

11. అప్పుడు జొర్యాలోను ఎష్తాయోలులోను ఉన్న దానీయులైన ఆరువందలమంది యుద్ధాయుధములు కట్టు కొని అక్కడనుండి బయలుదేరి యూదా దేశమందలి కిర్యత్యారీములో దిగిరి.

11. So from the tribe of Dan 600 men equipped for war set out from there, from Tzor'ah and Eshta'ol.

12. అందుచేతను నేటివరకు ఆ స్థల మునకు దానీయులదండని పేరు. అది కిర్యత్యారీమునకు పడమట నున్నది.

12. They went up and camped at Kiryat-Ye'arim, in Y'hudah, which is why that place is called Machaneh-Dan [[the camp of Dan]] to this day (actually, it's behind Kiryat-Ye'arim).

13. అక్కడనుండి వారు ఎఫ్రాయిమీ యుల మన్యప్రదేశమునకు పోయి మీకా యింటికి వచ్చిరి.

13. From there they passed on into the hills of Efrayim and came to Mikhah's house.

14. కాబట్టి లాయిషుదేశమును సంచరించుటకు పోయిన ఆ అయిదుగురు మను ష్యులు తమ సహోదరులను చూచిఈ యిండ్లలో ఏఫోదును గృహదేవతలును చెక్క బడిన ప్రతిమయు పోతవిగ్రహమును ఉన్నవని మీరెరుగుదురా? మీరేమి చేయవలెనో దాని యోచన చేయుడనగా

14. The men who had gone to spy out the land of Layish then said to their kinsmen, 'Are you aware that in these buildings there is a ritual vest, household gods and a carved image overlaid with silver? Decide what you ought to do.'

15. వారు ఆతట్టు తిరిగి లేవీయుడైన ఆ ¸యౌవను డున్న మీకా యింటికి వచ్చి అతని కుశలప్రశ్నలడిగిరి.

15. They turned off the road and went to the house of the young [Levi], that is, to Mikhah's house, and asked how he was doing.

16. దానీయులైన ఆ ఆరువందలమంది తమ యుద్ధాయుధము లను కట్టుకొని

16. The 600 soldiers from Dan stayed at the gate,

17. గవినివాకిట నిలుచుండగా, దేశమును సంచరించుటకు పోయిన ఆ అయిదుగురు మనుష్యులు లోపలచొచ్చి ఆ ప్రతిమను ఏఫోదును గృహదేవతలను పోతవిగ్రహమును పట్టుకొనిరి. అప్పుడు ఆ యాజకుడు యుద్ధాయుధములు కట్టుకొనిన ఆ ఆరువందల మంది మను ష్యులతోకూడ గవిని యెదుట వాకిట నిలిచియుండెను.

17. while the five who had spied out the land went in and took the idol overlaid with silver, the vest and the household gods. The [cohen] had stayed with the 600 soldiers by the gate.

18. వీరు మీకా యింటికిపోయి చెక్క బడిన ప్రతిమను ఏఫో దును గృహదేవతలను పోతవి గ్రహమును పట్టుకొనినప్పుడు ఆ యాజకుడుమీరేమి చేయుచున్నారని వారి నడుగగా

18. But when they went into Mikhah's house and took the silver-covered image, the vest and the household gods, the [cohen] asked them, 'What are you doing?'

19. వారునీవు ఊర కుండుము, నీ చెయ్యి నీ నోటి మీద ఉంచుకొని మాతోకూడ వచ్చి మాకు తండ్రివిగాను యాజకుడవుగాను ఉండుము, ఒకని యింటివారికే యాజ కుడవై యుండుట నీకు మంచిదా, ఇశ్రాయేలీయులలో ఒక గోత్ర మునకును కుటుంబమునకును యాజకుడవైయుం డుట మంచిదా? అని యడిగిరి.

19. They replied, 'Be quiet, keep your mouth shut, and come with us. Be a father and a [cohen] for us. Which is better? To be a [cohen] in the house of one man or to be [cohen] to a whole tribe and family in Isra'el?'

20. అప్పుడు ఆ యాజకుడు హృదయమున సంతోషించి ఆ ఏఫోదును గృహదేవతలను చెక్కబడిన ప్రతిమను పట్టుకొని ఆ జనుల మధ్య చేరెను.

20. This made the [cohen] feel very good; so he took the ritual vest, the household gods and the image and went off with the people.

21. అట్లు వారు తిరిగి చిన్నపిల్లలను పశువులను సామగ్రిని తమకు ముందుగా నడిపించుకొనిపోయిరి.

21. So they turned and left, with their children, cattle and belongings going ahead of them.

22. వారు మీకా యింటికి దూరమైనప్పుడు, మీకా పొరు గిండ్లవారు పోగై దానీయులను వెంటాడి కలిసికొని వారిని పిలువగా

22. When they were a good distance from Mikhah's house, the men who lived in the houses near his got together [[with him]], overtook the people from Dan

23. వారు తమ ముఖములను త్రిప్పు కొనినీకేమి కావలెను? ఇట్లు గుంపుకూడ నేల? అని మీకాను అడిగిరి.

23. and began shouting at them. The people from Dan turned and said to Mikhah, 'What's wrong with you, that you've gathered such a crowd?'

24. అందు కతడునేను చేయించిన నా దేవతలను నేను ప్రతిష్ఠించిన యాజకుని మీరు పట్టు కొని పోవుచున్నారే, యిక నా యొద్ద ఏమియున్నది? నీకేమి కావలెననుచున్నారే, అదే మన్నమాట అనగా

24. He answered, 'You've taken away my god, which I made, and gone off with the [cohen]! What more have I got? How can you ask me, 'What's wrong with you?''

25. దానీయులునీ స్వరము మాలో నెవనికిని వినబడనీ యకుము, వారు ఆగ్రహపడి నీమీద పడుదురేమో, అప్పుడు నీవు నీ ప్రాణమును నీ యింటివారి ప్రాణమును పోగొట్టుకొందువని అతనితో చెప్పి

25. The men from Dan replied, 'You had best say no more to us, because some of us might get angry and attack you. You could lose your life, and so might the others in your household.'

26. తమ త్రోవను వెళ్లిరి. వారు తనకంటె బలవంతులని మీకా గ్రహించినవాడై తిరిగి తన యింటికి వెళ్లిపోయెను.

26. Then the people from Dan went their way; and when Mikhah saw that they were too strong for him, he turned and went back to his house.

27. మీకా చేసికొనినదానిని, అతని యొద్దనున్న యాజకునిని వారు పట్టుకొని, సుఖముగాను నిర్భయముగాను ఉన్న లాయిషు వారి మీదికి వచ్చి కత్తివాత వారిని హతముచేసి అగ్నిచేత ఆ పట్టణమును కాల్చివేసిరి.

27. So they took what Mikhah had made and his [cohen]. They came to Layish, to a quiet and trusting people. They attacked, killed them and burned down the city.

28. అది సీదోనుకు దూరమై నందునను, వారికి అన్యులతో సాంగత్యమేమియు లేనందు నను వారిలో ఎవడును తప్పించుకొనలేదు. అది బేత్రె హోబునకు సమీపమైన లోయలోనున్నది.

28. No one came to rescue them, because it was far from Tzidon, and they had no dealings with other peoples. This was in the valley near Beit-Rechov. Then the people of Dan rebuilt the city and settled there.

29. వారొక పట్టణమును కట్టుకొని అక్కడ నివసించిరి. ఇశ్రాయేలుకు పుట్టిన తమ తండ్రి యైన దానునుబట్టి ఆ పట్టణమునకు దాను అను పేరు పెట్టిరి. పూర్వము ఆ పట్టణమునకు లాయిషు అను పేరు.

29. They named the city Dan, after Dan their ancestor, who was born to Isra'el; although the city had previously been called Layish.

30. దానీయులు చెక్కబడిన ఆ ప్రతి మను నిలుపుకొనిరి. మోషే మనుమడును గెర్షోను కుమా రుడునైన యోనాతాననువాడును వాని కుమారులును ఆ దేశము చెరపట్టబడువరకు దానీయుల గోత్రమునకు యాజకులై యుండిరి.

30. The people of Dan set up the image for themselves. Y'honatan the son of Gershom, the son of M'nasheh, and his sons were [cohanim] for the tribe of the people of Dan until the day of the exile from the land.

31. దేవుని మందిరము షిలోహులోనున్న దినములన్నిటను వారు మీకా చేయించిన ప్రతిమను నిలుపుకొనియుండిరి.

31. Thus they erected for themselves Mikhah's idol which he had made, and it remained there as long as the house of God was in Shiloh.