1. వారు అంఫిపొలి, అపొల్లోనియ పట్టణములమీదుగా వెళ్లి థెస్సలొనీకకు వచ్చిరి. అక్కడయూదుల సమాజ మందిరమొకటి యుండెను

1. NOW AFTER [Paul and Silas] had passed through Amphipolis and Apollonia, they came to Thessalonica, where there was a synagogue of the Jews.

2. గనుక పౌలు తన వాడుక చొప్పున సమాజపు వారియొద్దకు వెళ్లిక్రీస్తు శ్రమపడి మృతులలోనుండి లేచుట ఆవశ్యకమనియు,

2. And Paul entered, as he usually did, and for three Sabbaths he reasoned and argued with them from the Scriptures,

3. నేను మీకు ప్రచురముచేయు యేసే క్రీస్తయియున్నాడనియు లేఖనములలోనుండి దృష్టాంతములనెత్తి విప్పి చెప్పుచు, వారితో మూడువిశ్రాంతి దినములు తర్కించుచుండెను.

3. Explaining [them] and [quoting passages] setting forth and proving that it was necessary for the Christ to suffer and to rise from the dead, and saying, This Jesus, Whom I proclaim to you, is the Christ (the Messiah).

4. వారిలో కొందరును, భక్తిపరులగు గ్రీసుదేశస్థులలో చాలమందియు, ఘనతగల స్త్రీలలో అనేకులును ఒప్పుకొని పౌలుతోను సీలతోను కలిసికొనిరి.

4. And some of them [accordingly] were induced to believe and associated themselves with Paul and Silas, as did a great number of the devout Greeks and not a few of the leading women.

5. అయితే యూదులు మత్సరపడి, పనిపాటులు లేక తిరుగుకొందరు దుష్టులను వెంటబెట్టు కొని గుంపుకూర్చి పట్టణమెల్ల అల్లరిచేయుచు, యాసోను ఇంటిమీదపడి వారిని జనుల సభయెదుటికి తీసికొని వచ్చుటకు యత్నముచేసిరి.

5. But the unbelieving Jews were aroused to jealousy, and, getting hold of some wicked men (ruffians and rascals) and loungers in the marketplace, they gathered together a mob, set the town in an uproar, and attacked the house of Jason, seeking to bring [Paul and Silas] out to the people.

6. అయితే వారు కనబడనందున యాసోనును కొందరు సహోదరులను ఆ పట్టణపు అధికారులయొద్దకు ఈడ్చుకొనిపోయి భూలోకమును తలక్రిందుచేసిన వీరు ఇక్కడికి కూడ వచ్చి యున్నారు; యాసోను వీరిని చేర్చుకొనియున్నాడు.

6. But when they failed to find them, they dragged Jason and some of the brethren before the city authorities, crying, These men who have turned the world upside down have come here also,

7. వీరందరు యేసు అను వేరొక రాజున్నాడని చెప్పి, కైసరు చట్టములకు విరోధముగా నడుచుకొనువారు అని కేకలువేసిరి.

7. And Jason has received them to his house and privately protected them! And they are all ignoring and acting contrary to the decrees of Caesar, [actually] asserting that there is another king, one Jesus!

8. ఈ మాటలు వినుచున్న జనసమూహమును పట్టణపు అధికారులను కలవరపరచిరి.

8. And both the crowd and the city authorities, on hearing this, were irritated (stirred up and troubled).

9. వారు యాసోనునొద్దను మిగిలినవారియొద్దను జామీను తీసికొని వారిని విడుదల చేసిరి.

9. And when they had taken security [bail] from Jason and the others, they let them go.

10. వెంటనే సహోదరులు రాత్రివేళ పౌలును సీలను బెరయకు పంపించిరి. వారు వచ్చి యూదుల సమాజ మందిరములో ప్రవేశించిరి.

10. Now the brethren at once sent Paul and Silas away by night to Beroea; and when they arrived, they entered the synagogue of the Jews.

11. వీరు థెస్సలొనీకలో ఉన్న వారికంటె ఘనులైయుండిరి గనుక ఆసక్తితో వాక్యమును అంగీకరించి, పౌలును సీలయును చెప్పిన సంగతులు ఆలాగున్నవో లేవో అని ప్రతిదినమును లేఖనములు పరిశోధించుచు వచ్చిరి.

11. Now these [Jews] were better disposed and more noble than those in Thessalonica, for they were entirely ready and accepted and welcomed the message [concerning the attainment through Christ of eternal salvation in the kingdom of God] with inclination of mind and eagerness, searching and examining the Scriptures daily to see if these things were so.

12. అందుచేత వారిలో అనేకులును, ఘనతగల గ్రీసుదేశస్థులైన స్త్రీలలోను పురుషులలోను చాలమందియు విశ్వసించిరి.

12. Many of them therefore became believers, together with not a few prominent Greeks, women as well as men.

13. అయితే బెరయలోకూడ పౌలు దేవుని వాక్యము ప్రచురించుచున్నాడని థెస్సలొనీకలో ఉండు యూదులు తెలిసికొని అక్కడికిని వచ్చి జనసమూహములను రేపి కలవరపరచిరి.

13. But when the Jews of Thessalonica learned that the Word of God [concerning the attainment through Christ of eternal salvation in the kingdom of God] was also preached by Paul at Beroea, they came there too, disturbing and inciting the masses.

14. వెంటనే సహోదరులు పౌలును సముద్రమువరకు వెళ్లుమని పంపిరి; అయితే సీలయు తిమోతియు అక్కడనే నిలిచిపోయిరి.

14. At once the brethren sent Paul off on his way to the sea, but Silas and Timothy remained behind.

15. పౌలును సాగనంప వెళ్లినవారు అతనిని ఏథెన్సు పట్టణము వరకు తోడుకొని వచ్చి, సీలయు తిమోతియు సాధ్యమైనంత శీఘ్రముగా అతనియొద్దకు రావలెనని ఆజ్ఞపొంది బయలుదేరి పోయిరి.

15. Those who escorted Paul brought him as far as Athens; and receiving instructions for Silas and Timothy that they should come to him as soon as possible, they departed.

16. పౌలు ఏథెన్సులో వారికొరకు కనిపెట్టుకొని యుండగా, ఆ పట్టణము విగ్రహములతో నిండియుండుట చూచినందున అతని ఆత్మ పరితాపము పట్టలేకపోయెను.

16. Now while Paul was awaiting them at Athens, his spirit was grieved and roused to anger as he saw that the city was full of idols.

17. కాబట్టి సమాజమందిరములలో యూదులతోను, భక్తిపరులైన వారితోను ప్రతిదినమున సంతవీధిలో తన్ను కలిసికొను వారితోను తర్కించుచు వచ్చెను.

17. So he reasoned and argued in the synagogue with the Jews and those who worshiped there, and in the marketplace [where assemblies are held] day after day with any who chanced to be there.

18. ఎపికూరీయులలోను స్తోయికులలోను ఉన్న కొందరు జ్ఞానులు అతనితో వాదించిరి. కొందరు ఈ వదరుబోతు చెప్పునది ఏమిటని చెప్పుకొనిరి. అతడు యేసునుగూర్చియు పునురుత్థానమును గూర్చియు ప్రకటించెను గనుక మరికొందరు వీడు అన్య దేవతలను ప్రచురించుచున్నాడని చెప్పుకొనిరి.

18. And some also of the Epicurean and Stoic philosophers encountered him and began to engage in discussion. And some said, What is this babbler with his scrap-heap learning trying to say? Others said, He seems to be an announcer of foreign deities--because he preached Jesus and the resurrection.

19. అంతట వారు అతని వెంటబెట్టుకొని అరేయొపగు అను సభ యొద్దకు తీసికొనిపోయినీవు చేయుచున్న యీ నూతన బోధ యెట్టిదో మేము తెలిసికొనవచ్చునా?

19. And they took hold of him and brought him to the Areopagus [Mars Hill meeting place], saying, May we know what this novel (unheard of and unprecedented) teaching is which you are openly declaring?

20. కొన్ని క్రొత్త సంగతులు మా చెవులకు వినిపించుచున్నావు గనుక వీటి భావమేమో మేము తెలిసికొన గోరుచున్నామని చెప్పిరి.

20. For you set forth some startling things, foreign and strange to our ears; we wish to know therefore just what these things mean--

21. ఏథెన్సువారందరును అక్కడ నివసించు పరదేశులును ఏదోయొక క్రొత్త సంగతి చెప్పుట యందును వినుటయందును మాత్రమే తమ కాలము గడుపు చుండువారు.

21. For the Athenians, all of them, and the foreign residents and visitors among them spent all their leisure time in nothing except telling or hearing something newer than the last--

22. పౌలు అరేయొపగు మధ్య నిలిచిచెప్పిన దేమనగా ఏథెన్సువారలారా, మీరు సమస్త విషయములలో అతి దేవతాభక్తిగలవారై యున్నట్టు నాకు కనబడు చున్నది.

22. So Paul, standing in the center of the Areopagus [Mars Hill meeting place], said: Men of Athens, I perceive in every way [on every hand and with every turn I make] that you are most religious or very reverent to demons.

23. నేను సంచరించుచు మీ దేవతా ప్రతిమలను చూచుచుండగా ఒక బలిపీఠము నాకు కనబడెను. దాని మీదతెలియబడని దేవునికి అని వ్రాయబడియున్నది. కాబట్టి మీరు తెలియక దేనియందు భక్తికలిగియున్నారో దానినే నేను మీకు ప్రచురపరచుచున్నాను.

23. For as I passed along and carefully observed your objects of worship, I came also upon an altar with this inscription, To the unknown god. Now what you are already worshiping as unknown, this I set forth to you.

24. జగత్తును అందలి సమస్తమును నిర్మించిన దేవుడు తానే ఆకాశమునకును భూమికిని ప్రభువైయున్నందున హస్తకృతములైన ఆలయములలో నివసింపడు.
1 రాజులు 8:27, 2 దినవృత్తాంతములు 6:18, కీర్తనల గ్రంథము 146:6, యెషయా 42:5

24. The God Who produced and formed the world and all things in it, being Lord of heaven and earth, does not dwell in handmade shrines.

25. ఆయన అందరికిని జీవమును ఊపిరిని సమస్తమును దయచేయువాడు గనుక తనకు ఏదైనను కొదువ యున్నట్టు మనుష్యుల చేతులతో సేవింప బడువాడు కాడు.
కీర్తనల గ్రంథము 50:12, యెషయా 42:5

25. Neither is He served by human hands, as though He lacked anything, for it is He Himself Whogives life and breath and all things to all [people]. [Isa. 42:5.]

26. మరియు యావద్భూమిమీద కాపుర ముండుటకు ఆయన యొకనినుండి ప్రతి జాతిమనుష్యులను సృష్టించి, వారు ఒకవేళ దేవునిని తడవులాడి కనుగొందు రేమో యని,
ద్వితీయోపదేశకాండము 32:8

26. And He made from one [common origin, one source, one blood] all nations of men to settle on the face of the earth, having definitely determined [their] allotted periods of time and the fixed boundaries of their habitation (their settlements, lands, and abodes),

27. తన్ను వెదకునిమిత్తము నిర్ణయకాలమును వారి నివాసస్థలముయొక్క పొలిమేరలను ఏర్పరచెను. ఆయన మనలో ఎవనికిని దూరముగా ఉండువాడు కాడు.
యెషయా 55:6, యిర్మియా 23:23

27. So that they should seek God, in the hope that they might feel after Him and find Him, although He is not far from each one of us.

28. మనమాయనయందు బ్రదుకుచున్నాము, చలించు చున్నాము, ఉనికి కలిగియున్నాము. అటువలెమన మాయన సంతానమని మీ కవీశ్వరులలో కొందరును చెప్పుచున్నారు.

28. For in Him we live and move and have our being; as even some of your [own] poets have said, For we are also His offspring.

29. కాబట్టి మనము దేవుని సంతానమైయుండి, మనుష్యుల చమత్కార కల్పనలవలన మల్చబడిన బంగారమునైనను వెండినైనను రాతినైనను దేవత్వము పోలి యున్నదని తలంపకూడదు.
ఆదికాండము 1:27, యెషయా 40:18-20, యెషయా 44:10-17

29. Since then we are God's offspring, we ought not to suppose that Deity (the Godhead) is like gold or silver or stone, [of the nature of] a representation by human art and imagination, or anything constructed or invented.

30. ఆ అజ్ఞానకాలములను దేవుడు చూచి చూడనట్టుగా ఉండెను; ఇప్పుడైతే అంతటను అందరును మారుమనస్సు పొందవలెనని మనుష్యులకు ఆజ్ఞాపించుచున్నాడు.

30. Such [former] ages of ignorance God, it is true, ignored and allowed to pass unnoticed; but now He charges all people everywhere to repent (to change their minds for the better and heartily to amend their ways, with abhorrence of their past sins),

31. ఎందుకనగా తాను నియమించిన మనుష్యునిచేత నీతి ననుసరించి భూలోకమునకు తీర్పుతీర్చ బోయెడి యొక దినమును నిర్ణయించి యున్నాడు. మృతులలోనుండి ఆయనను లేపినందున దీని నమ్ముటకు అందరికిని ఆధారము కలుగజేసియున్నాడు.
కీర్తనల గ్రంథము 9:8, కీర్తనల గ్రంథము 72:2-4, కీర్తనల గ్రంథము 96:13, కీర్తనల గ్రంథము 98:9, యెషయా 2:4

31. Because He has fixed a day when He will judge the world righteously (justly) by a Man Whom He has destined and appointed for that task, and He has made this credible and given conviction and assurance and evidence to everyone by raising Him from the dead. [Ps. 9:8; 96:13; 98:9.]

32. మృతుల పునరుత్థానమునుగూర్చి వారు వినినప్పుడు కొందరు అపహాస్యముచేసిరి; మరికొందరుదీనిగూర్చి నీవు చెప్పునది ఇంకొకసారి విందుమని చెప్పిరి.

32. Now when they had heard [that there had been] a resurrection from the dead, some scoffed; but others said, We will hear you again about this matter.

33. ఆలాగుండగా పౌలు వారి మధ్యనుండి వెళ్లిపోయెను.

33. So Paul went out from among them.

34. అయితే కొందరు మనుష్యులు అతని హత్తుకొని విశ్వసించిరి. వారిలో అరేయొపగీతుడైన దియొనూసియు, దమరి అను ఒక స్త్రీయు, వీరితోకూడ మరికొందరునుండిరి.

34. But some men were on his side and joined him and believed (became Christians); among them were Dionysius, a judge of the Areopagus, and a woman named Damaris, and some others with them.