1. ఆయన సంచరించుచు యెరికో పట్టణములో ప్రవే శించి

1. AND [Jesus] entered Jericho and was passing through it.

2. దానిగుండా పోవుచుండెను. ఇదిగో సుంకపు గుత్తదారుడును ధనవంతుడునైన జక్కయ్య అను పేరుగల ఒకడు

2. And there was a man called Zacchaeus, a chief tax collector, and [he was] rich.

3. యేసు ఎవరోయని చూడగోరెనుగాని, పొట్టి వాడైనందున జనులు గుంపుకూడి యుండుట వలన చూడ లేకపోయెను.

3. And he was trying to see Jesus, which One He was, but he could not on account of the crowd, because he was small in stature.

4. అప్పుడు యేసు ఆ త్రోవను రానై యుండెను గనుక అతడు ముందుగా పరుగెత్తి, ఆయనను చూచుటకు ఒక మేడి చెట్టెక్కెను.

4. So he ran on ahead and climbed up in a sycamore tree in order to see Him, for He was about to pass that way.

5. యేసు ఆ చోటికి వచ్చినప్పుడు, కన్నులెత్తి చూచి జక్కయ్యా త్వరగా దిగుము, నేడు నేను నీ యింట నుండవలసియున్నదని అతనితో చెప్పగా

5. And when Jesus reached the place, He looked up and said to him, Zacchaeus, hurry and come down; for I must stay at your house today.

6. అతడు త్వరగా దిగి సంతోషముతో ఆయనను చేర్చుకొనెను.

6. So he hurried and came down, and he received and welcomed Him joyfully.

7. అందరు అది చూచి ఈయన పాపియైన మనుష్యునియొద్ద బసచేయ వెళ్లెనని చాల సణుగుకొనిరి.

7. And when the people saw it, they all muttered among themselves and indignantly complained, He has gone in to be the guest of and lodge with a man who is devoted to sin and preeminently a sinner.

8. జక్కయ్య నిలువబడి ఇదిగో ప్రభువా, నా ఆస్తిలో సగము బీదలకిచ్చుచున్నాను; నేనెవనియొద్ద నైనను అన్యాయముగా దేనినైనను తీసికొనినయెడల అతనికి నాలుగంతలు మరల చెల్లింతునని ప్రభువుతో చెప్పెను.
నిర్గమకాండము 22:1

8. So then Zacchaeus stood up and solemnly declared to the Lord, See, Lord, the half of my goods I [now] give [by way of restoration] to the poor, and if I have cheated anyone out of anything, I [now] restore four times as much. [Exod. 22:1; Lev. 6:5; Num. 5:6, 7.]

9. అందుకు యేసు ఇతడును అబ్రాహాము కుమారుడే; ఎందుకనగా నేడు ఈ యింటికి రక్షణ వచ్చియున్నది.

9. And Jesus said to him, Today is [Messianic and spiritual] salvation come to [all the members of] this household, since Zacchaeus too is a [real spiritual] son of Abraham;

10. నశించినదానిని వెదకి రక్షించుటకు మనుష్యకుమారుడు వచ్చెనని అతనితో చెప్పెను.
యెహెఙ్కేలు 34:16

10. For the Son of Man came to seek and to save that which was lost.

11. వారు ఈ మాటలు వినుచుండగా తాను యెరూషలేమునకు సమీపమున ఉండుటవలనను, దేవుని రాజ్యము వెంటనే అగుపడునని వారు తలంచుటవలనను, ఆయన మరియొక ఉపమానము చెప్పెను. ఏమనగా,

11. Now as they were listening to these things, He proceeded to tell a parable, because He was approaching Jerusalem and because they thought that the kingdom of God was going to be brought to light and shown forth immediately.

12. రాజ కుమారుడొక రాజ్యము సంపాదించుకొని మరల రావలె నని దూరదేశమునకు ప్రయాణమై

12. He therefore said, A certain nobleman went into a distant country to obtain for himself a kingdom and then to return.

13. తన దాసులను పది మందిని పిలిచి వారికి పది మినాల నిచ్చి నేను వచ్చు వరకు వ్యాపారము చేయుడని వారితో చెప్పెను.

13. Calling ten of his [own] bond servants, he gave them ten minas [each equal to about one hundred days' wages or nearly twenty dollars] and said to them, Buy and sell with these while I go and then return.

14. అయితే అతని పట్టణస్థులతని ద్వేషించిఇతడు మమ్ము నేలుట మా కిష్టము లేదని అతని వెనుక రాయబారము పంపిరి.

14. But his citizens detested him and sent an embassy after him to say, We do not want this man to become ruler over us.

15. అతడా రాజ్యము సంపాదించుకొని తిరిగి వచ్చినప్పుడు, ప్రతివాడును వ్యాపారమువలన ఏమేమి సంపాదించెనో తెలిసికొనుటకై తాను సొమ్మిచ్చిన దాసులను తనయొద్దకు పిలువుమని ఆజ్ఞాపించెను.

15. When he returned after having received the kingdom, he ordered these bond servants to whom he had given the money to be called to him, that he might know how much each one had made by buying and selling.

16. మొదటివాడాయన యెదుటికి వచ్చి అయ్యా, నీ మినావలన పది మినాలు లభించెనని చెప్పగా

16. The first one came before him, and he said, Lord, your mina has made ten [additional] minas.

17. అతడు భళా, మంచి దాసుడా, నీవు ఈ కొంచెములో నమ్మకముగా ఉంటివి గనుక పది పట్టణముల మీద అధికారివై యుండుమని వానితో చెప్పెను.

17. And he said to him, Well done, excellent bond servant! Because you have been faithful and trustworthy in a very little [thing], you shall have authority over ten cities.

18. అంతట రెండవవాడు వచ్చి అయ్యా, నీ మినావలన అయిదు మినాలు లభించెననగా

18. The second one also came and said, Lord, your mina has made five more minas.

19. అతడు నీవును అయిదు పట్టణములమీద ఉండుమని అతనితో చెప్పెను.

19. And he said also to him, And you will take charge over five cities.

20. అంతట మరియొకడు వచ్చి అయ్యా, యిదిగో నీ మినా;

20. Then another came and said, Lord, here is your mina, which I have kept laid up in a handkerchief.

21. నీవు పెట్టనిదానిని ఎత్తికొనువాడవును, విత్తనిదానిని కోయు వాడవునైన కఠినుడవు గనుక, నీకు భయపడి దీనిని రుమా లున కట్టి ఉంచితినని చెప్పెను.

21. For I was [constantly] afraid of you, because you are a stern (hard, severe) man; you pick up what you did not lay down, and you reap what you did not sow.

22. అందుకతడు - చెడ్డ దాసుడా, నీ నోటి మాటనుబట్టియే నీకు తీర్పు తీర్చుదును; నేను పెట్టనిదానిని ఎత్తువాడను, విత్తనిదానిని కోయువాడనునైన కఠినుడనని నీకు తెలిసియుండగా

22. He said to the servant, I will judge and condemn you out of your own mouth, you wicked slave! You knew [did you] that I was a stern (hard, severe) man, picking up what I did not lay down, and reaping what I did not sow?

23. నీవెందుకు నా సొమ్ము సాహుకారులయొద్ద నుంచలేదు? అట్లు చేసి యుండినయెడల నేను వచ్చి వడ్డితో దానిని తీసికొందునే అని వానితో చెప్పి

23. Then why did you not put my money in a bank, so that on my return, I might have collected it with interest?

24. వీనియొద్దనుండి ఆ మినా తీసివేసి పది మినాలు గలవాని కియ్యుడని దగ్గర నిలిచినవారితో చెప్పెను.

24. And he said to the bystanders, Take the mina away from him and give it to him who has the ten minas.

25. వారు అయ్యా, వానికి పది మినాలు కలవే అనిరి.

25. And they said to him, Lord, he has ten minas [already]!

26. అందుకతడుకలిగిన ప్రతివానికిని ఇయ్య బడును, లేనివానియొద్దనుండి వానికి కలిగినదియు తీసివేయబడునని మీతో చెప్పుచున్నాను.

26. And [said Jesus,] I tell you that to everyone who gets and has will more be given, but from the man who does not get and does not have, even what he has will be taken away.

27. మరియు నేను తమ్మును ఏలు టకు ఇష్టములేని నా శత్రువులను ఇక్కడికి తీసికొనివచ్చి నాయెదుట సంహరించుడని చెప్పెను.

27. [The indignant king ended by saying] But as for these enemies of mine who did not want me to reign over them--bring them here and slaughter them in my presence!

28. యేసు ఈ మాటలు చెప్పి యెరూషలేమునకు వెళ్ల వలెనని ముందు సాగిపోయెను.

28. And after saying these things, Jesus went on ahead of them, going up to Jerusalem.

29. ఆయన ఒలీవల కొండదగ్గరనున్న బేత్పగే బేతనియ అను గ్రామముల సమీపమునకు వచ్చినప్పుడు, తన శిష్యుల నిద్దరిని పిలిచి

29. When He came near Bethphage and Bethany at the mount called [the Mount of] Olives, He sent two of His disciples,

30. మీరు ఎదుటనున్న గ్రామమునకు వెళ్లుడి; అందులో మీరు ప్రవేశింపగానే కట్టబడియున్న ఒక గాడిద పిల్ల మీకు కనబడును; దానిమీద ఏ మనుష్యుడును ఎన్నడు కూర్చుండలేదు; దానిని విప్పి తోలుకొని రండి.

30. Telling [them], Go into the village yonder; there, as you go in, you will find a donkey's colt tied, on which no man has ever yet sat. Loose it and bring [it here].

31. ఎవరైననుమీరెందుకు దీని విప్పు చున్నారని మిమ్ము నడిగినయెడల ఇది ప్రభువునకు కావలసియున్నదని అతనితో చెప్పుడని చెప్పి వారిని పంపెను.

31. If anybody asks you, Why are you untying [it]? you shall say this: Because the Lord has need of it.

32. పంపబడిన వారు వెళ్లి, ఆయన తమతో చెప్పినట్టే కనుగొని

32. So those who were sent went away and found it [just] as He had told them.

33. ఆ గాడిదపిల్లను విప్పుచుండగా దాని యజమానులుమీరు, గాడిద పిల్లను ఎందుకు విప్పుచున్నారని వారి నడిగిరి.

33. And as they were loosening the colt, its owners said to them, Why are you untying the colt?

34. అందుకు వారు ఇది ప్రభువునకు కావలసియున్నదనిరి.

34. And they said, The Lord has need of it.

35. తరువాత వారు యేసునొద్దకు దానిని తోలుకొని వచ్చి, ఆ గాడిదపిల్ల మీద తమ బట్టలువేసి, యేసును దానిమీద ఎక్కించి,

35. And they brought it to Jesus; then they threw their garments over the colt and set Jesus upon it. [Zech. 9:9.]

36. ఆయన వెళ్లుచుండగా తమ బట్టలు దారిపొడుగున పరచిరి.
2 రాజులు 9:13

36. And as He rode along, the people kept spreading their garments on the road. [II Kings 9:13.]

37. ఒలీవలకొండనుండి దిగుచోటికి ఆయన సమీపించు చున్నప్పుడు శిష్యుల సమూహమంతయు సంతోషించుచు

37. As He was approaching [the city], at the descent of the Mount of Olives, the whole crowd of the disciples began to rejoice and to praise God [extolling Him exultantly and] loudly for all the mighty miracles and works of power that they had witnessed,

38. ప్రభువు పేరట వచ్చు రాజు స్తుతింపబడునుగాక పరలోకమందు సమాధానమును సర్వోన్నతమైన స్థలములలో మహిమయు ఉండునుగాక అని తాము చూచిన అద్భుతములన్నిటినిగూర్చి మహా శబ్దముతో దేవుని స్తోత్రము చేయసాగిరి.
కీర్తనల గ్రంథము 118:25-26

38. Crying, Blessed (celebrated with praises) is the King Who comes in the name of the Lord! Peace in heaven [freedom there from all the distresses that are experienced as the result of sin] and glory (majesty and splendor) in the highest [heaven]! [Ps. 118:26.]

39. ఆ సమూ హములో ఉన్న కొందరు పరిసయ్యులు బోధకుడా, నీ శిష్యులను గద్దింపుమని ఆయనతో చెప్పగా

39. And some of the Pharisees from the throng said to Jesus, Teacher, reprove Your disciples!

40. ఆయన వారిని చూచివీరు ఊరకుండినయెడల ఈ రాళ్లు కేకలు వేయునని మీతో చెప్పుచున్నాననెను.

40. He replied, I tell you that if these keep silent, the very stones will cry out. [Hab. 2:11.]

41. ఆయన పట్టణమునకు సమీపించినప్పుడు దానిని చూచి దాని విషయమై యేడ్చి

41. And as He approached, He saw the city, and He wept [audibly] over it,

42. నీవును ఈ నీ దినమందైనను సమాధానసంబంధమైన సంగతులను తెలిసికొనినయెడల నీకెంతో మేలు; గాని యిప్పుడవి నీ కన్నులకు మరుగు చేయబడియున్నవి.
ద్వితీయోపదేశకాండము 32:29, యెషయా 6:9-10

42. Exclaiming, Would that you had known personally, even at least in this your day, the things that make for peace (for freedom from all the distresses that are experienced as the result of sin and upon which your peace--your security, safety, prosperity, and happiness--depends)! But now they are hidden from your eyes.

43. (ప్రభువు) నిన్ను దర్శించిన కాలము నీవు ఎరుగకుంటివి గనుక నీ శత్రువులు నీ చుట్టు గట్టు కట్టి ముట్టడివేసి, అన్ని ప్రక్కలను నిన్ను అరికట్టి, నీలోనున్న నీ పిల్లలతో కూడ నిన్ను నేల కలిపి

43. For a time is coming upon you when your enemies will throw up a bank [with pointed stakes] about you and surround you and shut you in on every side. [Isa. 29:3; Jer. 6:6; Ezek. 4:2.]

44. నీలో రాతిమీద రాయి నిలిచియుండ నియ్యని దినములు వచ్చునని చెప్పెను.
కీర్తనల గ్రంథము 137:9

44. And they will dash you down to the ground, you [Jerusalem] and your children within you; and they will not leave in you one stone upon another, [all] because you did not come progressively to recognize and know and understand [from observation and experience] the time of your visitation [that is, when God was visiting you, the time in which God showed Himself gracious toward you and offered you salvation through Christ].

45. ఆయన దేవాలయములో ప్రవేశించి అందులో విక్ర యము చేయువారితో నా మందిరము ప్రార్థన మందిరము అని వ్రాయబడియున్నది.

45. Then He went into the temple [enclosure] and began to drive out those who were selling,

46. అయితే మీరు దానిని దొంగల గుహగా చేసితిరని చెప్పి వారిని వెళ్లగొట్ట నారంభించెను.
యెషయా 56:7, యిర్మియా 7:11

46. Telling them, It is written, My house shall be a house of prayer; but you have made it a cave of robbers. [Isa. 56:7; Jer. 7:11.]

47. ఆయన ప్రతిదినమును దేవాలయములో బోధించు చున్నప్పుడు, ప్రధానయాజకులును శాస్త్రులును ప్రజలలో ప్రధానులును ఆయనను నాశనముచేయ జూచుచుండిరి గాని

47. And He continued to teach day after day in the temple [porches and courts]. The chief priests and scribes and the leading men of the people were seeking to put Him to death,

48. ప్రజలందరు ఆయన వాక్యమును వినుటకు ఆయనను హత్తుకొని యుండిరి గనుక ఏమి చేయవలెనో వారికి తోచలేదు.

48. But they did not discover anything they could do, for all the people hung upon His words and stuck by Him.