1. అంతలో ఒకనినొకడు త్రొక్కుకొనునట్లు వేల కొలది జనులు కూడినప్పుడు ఆయన తన శిష్యులతో మొదట ఇట్లని చెప్పసాగెను పరిసయ్యుల వేషధారణ అను పులిసిన పిండినిగూర్చి జాగ్రత్తపడుడి.

1. In ye meane tyme, whe ther were gathered together an innumerable multitude of people [insomuch] that they trode one another, he began to saye vnto his disciples. First of all, beware of the leuen of the pharisees, which is hypocrisie.

2. మరుగైన దేదియు బయలుపరచబడకపోదు; రహస్యమైనదేదియు తెలియబడకపోదు.

2. For there is nothyng couered, that shall not be vncouered, neither hyd, that shall not be knowen.

3. అందుచేత మీరు చీకటిలో మాట లాడుకొనునవి వెలుగులో వినబడును, మీరు గదులయందు చెవిలో చెప్పుకొనునది మిద్దెలమీద చాటింపబడును.

3. Therfore, whatsoeuer you haue spoken in darkenesse, shalbe hearde in the light: and that which ye haue spoken in the eare, euen in secrete places, shalbe preached on the toppe of the houses.

4. నా స్నేహితులైన మీతో నేను చెప్పునదేమనగా దేహమును చంపిన తరువాత మరేమియు చేయనేరని వారికి భయపడకుడి.

4. And I say vnto you my friendes, be not afrayde of them that kyll the body, and after that, haue no more that they can do.

5. ఎవనికి మీరు భయపడవలెనో మీకు తెలియజేయుదును; చంపిన తరువాత నరకములో పడద్రోయ శక్తిగలవానికి భయపడుడి, ఆయనకే భయ పడుడని మీతో చెప్పుచున్నాను.

5. But I wyll forewarne you who you shall feare: Feare hym, which after he hath killed, hath power to cast into hell, yea I say vnto you, feare hym.

6. అయిదు పిచ్చుకలు రెండు కాసులకు అమ్మబడును గదా; అయినను వాటిలో ఒకటైనను దేవునియెదుట మరువబడదు.

6. Are not fyue sparrowes bought for two farthynges? and not one of them is forgotten before God.

7. మీ తలవెండ్రుక లన్నియు లెక్కింపబడియున్నవి. భయపడకుడి; మీరు అనేకమైన పిచ్చుకలకంటె శ్రేష్ఠులు కారా?

7. Also, eue the very heeres of your head are all numbred. Feare not therfore, ye are more of value the many sparrowes.

8. మరియు నేను మీతో చెప్పునదేమనగా, నన్ను మనుష్యులయెదుట ఒప్పుకొనువాడెవడో, మనుష్యకుమారుడు దేవుని దూతల యెదుట వానిని ఒప్పుకొనును.

8. Also I say vnto you, whosoeuer confesseth me before men, hym shall the sonne of man knowledge also, before the angels of God.

9. మనుష్యులయెదుట నన్ను ఎరుగననువానిని, నేనును ఎరుగనని దేవుని దూతలయెదుట చెప్పుదును.

9. But he that denyeth me before men, shalbe denyed before the angels of God.

10. మనుష్యకుమారునిమీద వ్యతిరేకముగా ఒక మాట పలుకువానికి పాపక్షమాపణ కలుగునుగాని, పరిశుద్ధాత్మను దూషించువానికి క్షమాపణ లేదు.

10. And whosoeuer speaketh a worde agaynst the sonne of man, it shalbe forgeuen hym: But vnto hym that blasphemeth the holy ghost, it shall not be forgeuen.

11. వారు సమాజమందిరముల పెద్దలయొద్దకును అధిపతులయొద్దకును అధికారులయొద్దకును మిమ్మును తీసికొని పోవునప్పుడు మీరుఏలాగు ఏమి ఉత్తర మిచ్చెదమా, యేమి మాటలాడు దుమా అని చింతింప కుడి,

11. And when they bryng you vnto the synagogues, and vnto the rulers and officers, take ye no thought, how or what thyng ye shall aunswere, or what ye shall speake.

12. మీరేమి చెప్పవలసినదియు పరిశుద్ధాత్మ ఆ గడియలోనే మీకు నేర్పుననెను.

12. For the holy ghost shall teache you in the same houre what ye ought to say.

13. ఆ జనసమూహములో ఒకడుబోధకుడా, పిత్రార్జిత ములో నాకు పాలుపంచిపెట్టవలెనని నా సహోదరునితో చెప్పుమని ఆయన నడుగగా

13. One of the companie sayde vnto hym: Maister, speake to my brother, that he deuide the inheritauce with me.

14. ఆయన ఓయీ, మీమీద తీర్పరినిగానైనను పంచిపెట్టువానిగానైనను నన్నెవడు నియమించెనని అతనితో చెప్పెను.
నిర్గమకాండము 2:14

14. And he sayde vnto hym: Man, who made me a iudge or a deuider ouer you?

15. మరియు ఆయన వారితోమీరు ఏవిధమైన లోభమునకు ఎడమియ్యక జాగ్రత్తపడుడి; ఒకని కలిమి విస్తరించుట వాని జీవమునకు మూలము కాదనెను.

15. And he sayde vnto them, Take heede & beware of couetousnes: For no mans lyfe standeth in the aboundaunce of the thynges which he possesseth.

16. మరియు ఆయన వారితో ఈ ఉపమానము చెప్పెను ఒక ధనవంతుని భూమి సమృద్ధిగా పండెను.

16. And he put foorth a similitude vnto the, saying: The grounde of a certaine ryche man brought foorth plentifull fruites.

17. అప్పుడతడునా పంట సమకూర్చుకొనుటకు నాకు స్థలము చాలదు గనుక నేనేమి చేతునని తనలో తానాలోచించుకొని నేనీలాగు చేతును;

17. And he thought within him selfe, saying, What shall I do, because I haue no rowme where to bestow my fruites?

18. నా కొట్లు విప్పి, వాటికంటె గొప్పవాటిని కట్టించి, అందులో నా ధాన్యమంతటిని, నా ఆస్తిని సమకూర్చుకొని

18. And he sayde, this wyll I do, I wyll destroy my barnes, and buylde greater, and therin wyll I gather all my fruites and my goodes.

19. నా ప్రాణముతోప్రాణమా, అనేక సంవత్సరములకు, విస్తార మైన ఆస్తి నీకు సమకూర్చబడియున్నది; సుఖించుము, తినుము, త్రాగుము, సంతోషించుమని చెప్పు కొందునను కొనెను.

19. And I wyll saye to my soule: Soule, thou hast much goods layed vp [in store] for many yeres, take thyne ease, eate, drynke, and be mery.

20. అయితే దేవుడు వెఱ్ఱివాడా, యీ రాత్రి నీ ప్రాణము నడుగుచున్నారు; నీవు సిద్ధపరచినవి ఎవని వగునని ఆతనితో చెప్పెను.

20. But God sayde vnto hym: Thou foole, this nyght wyll they fetch awaye thy soule againe fro thee: Then whose shall those thynges be, which thou hast prouided?

21. దేవుని యెడల ధనవంతుడు కాక తనకొరకే సమకూర్చుకొనువాడు ఆలాగుననే యుండునని చెప్పెను.

21. So is he that gathereth riches to him selfe, and is not ryche towardes God.

22. అంతట ఆయన తన శిష్యులతో ఇట్లనెను–ఈ హేతువుచేత మీరు – ఏమి తిందుమో, అని మీ ప్రాణమునుగూర్చియైనను, ఏమి ధరించుకొందుమో, అని మీ దేహమునుగూర్చియైనను చింతింపకుడి.

22. And he spake vnto his disciples: Therfore I say vnto you, take no thought for your lyfe, what ye shall eate, neither for the body what ye shall put on.

23. ఆహారముకంటె ప్రాణమును వస్త్రముకంటె దేహమును గొప్పవి కావా?

23. The lyfe is more then meate, and the body is more then rayment.

24. కాకుల సంగతి విచారించి చూడుడి. అవి విత్తవు, కోయవు, వాటికి గరిసెలేదు, కొట్టులేదు; అయినను దేవుడు వాటిని పోషించుచున్నాడు; మీరు పక్షులకంటె ఎంతో శ్రేష్ఠులు.
కీర్తనల గ్రంథము 147:9

24. Consider the Rauens, for they neither sowe nor reape, whiche neither haue storehouse nor barne, and God feedeth them: Howe much more are ye better then [fethered] fowles?

25. మరియు మీలో ఎవడు చింతిచుటవలన తన యెత్తును మూరెడెక్కువ చేసికొన గలడు?

25. Which of you, with takyng thought, can adde to his stature one cubite?

26. కాబట్టి అన్నిటికంటె తక్కువైనవి మీచేత కాకపోతే తక్కిన వాటిని గూర్చి మీరు చింతింపనేల? పువ్వులేలాగు ఎదుగుచున్నవో ఆలోచించుడి.
నిర్గమకాండము 3:15

26. If ye then be not able to do that thing which is least: why take ye thought for the remnaunt?

27. అవి కష్టపడవు, వడుకవు; అయినను తన సమస్తవైభవముతో కూడిన సొలొమోను సయితము వీటిలో ఒకదానివలెనైన అలంకరింపబడలేదని మీతో చెప్పుచున్నాను.
1 రాజులు 10:4-7, 2 దినవృత్తాంతములు 9:3-6

27. Consider the Lylies how they growe, they labour not, they spinne not: and yet I say vnto you, that Solomon in al his royaltie was not clothed lyke one of these.

28. నేడు పొలములో ఉండి, రేపు పొయిలోవేయబడు అడవి గడ్డిని దేవుడీలాగు అలంకరించినయెడల, అల్ప విశ్వాసులారా, మీకు మరి ఎంతో నిశ్చయముగా వస్త్రములనిచ్చును.

28. If God so clothe the grasse, whiche is to daye in the fielde, and to morowe is cast into the furnasse, howe much more wyll he clothe you, O ye of litle fayth?

29. ఏమి తిందుమో, యేమి త్రాగుదుమో, అని విచారింపకుడి, అనుమానము కలిగియుండకుడి.

29. And aske not ye what ye shall eate, or what ye shall drynke, neither be ye of doubtfull mynde:

30. ఈ లోకపు జనులు వీటినన్నిటిని వెదకుదురు; ఇవి మీకు కావలసియున్నవని మీ తండ్రికి తెలియును.

30. For all suche thynges do the [Heathen] people of the worlde seke for: and your father knoweth that ye haue neede of these thynges.

31. మీరైతే ఆయన రాజ్యమును వెదకుడి, దానితో కూడ ఇవి మీ కనుగ్రహింపబడును.

31. But rather seke ye after ye kyngdome of God, and all these thinges shalbe ministred vnto you.

32. చిన్న మందా భయపడకుడి, మీకు రాజ్యము అనుగ్రహించుటకు మీ తండ్రికి ఇష్టమైయున్నది

32. Feare not litle flocke, for it is your fathers pleasure to geue you a kyngdome.

33. మీకు కలిగినవాటిని అమ్మి ధర్మము చేయుడి, పాతగిలని సంచులను పరలోకమందు అక్షయమైన ధనమును సంపాదించుకొనుడి; అక్కడికి దొంగరాడు, చిమ్మెటకొట్టదు

33. Sell that ye haue, and geue almes: and prepare you bagges whiche waxe not olde, euen a treasure that fayleth not in heauen, where no thiefe cometh, neither moth corrupteth.

34. మీ ధనమెక్కడ ఉండునో అక్కడనే మీ హృదయము ఉండును.

34. For where your treasure is, there wyl your hearte be also.

35. మీ నడుములు కట్టుకొనియుండుడి, మీ దీపములు వెలుగుచుండనియ్యుడి.
నిర్గమకాండము 12:11, 1 రాజులు 18:46, 2 రాజులు 4:29, 2 రాజులు 9:1, యోబు 38:3, యోబు 40:7, సామెతలు 31:17, యిర్మియా 1:17

35. Let your loynes be girde about, and your lyghtes brennyng,

36. తమ ప్రభువు పెండ్లివిందునుండి వచ్చి తట్టగానే అతనికి తలుపుతీయుటకు అతడెప్పుడు వచ్చునో అని అతనికొరకు ఎదురు చూచు మనుష్యులవలె ఉండుడి.

36. And ye your selues like vnto men, that wayte for their Lorde, when he wyll returne from the weddyng, that when he commeth, and knocketh, they maye open vnto hym immediatly.

37. ప్రభువు వచ్చి యే దాసులు మెలకువగా ఉండుట కనుగొనునో ఆ దాసులు ధన్యులు; అతడు నడుము కట్టుకొని వారిని భోజన పంక్తిని కూర్చుండబెట్టి, తానే వచ్చి వారికి ఉపచారము చేయునని మీతో నిశ్చయముగా చెప్పుచున్నాను.

37. Happy are those seruauntes, who the Lorde, when he commeth, shall fynde wakyng. Ueryly I say vnto you, that he shall girde him selfe, and make them to syt downe to meate, and wyll come foorth, and minister vnto them.

38. మరియు అతడు రెండవ జామున వచ్చినను మూడవ జామున వచ్చినను (ఏ దాసులు) మెలకువగా ఉండుట కనుగొనునో ఆ దాసులు ధన్యులు.

38. And yf he come in the seconde watche, yea if he come in the thirde watche, and fynde them so, happye are those seruauntes.

39. దొంగయే గడియను వచ్చునో యింటి యజమానునికి తెలిసినయెడల అతడు మెలకువగా ఉండి, తన యింటికి కన్నము వేయనియ్యడని తెలిసికొనుడి.

39. This vnderstande, that yf the good man of the house knew what houre the thiefe woulde come, he woulde surely watche, and not suffer his house to be dygged through.

40. మీరు అనుకొనని గడియలో మనుష్యకుమారుడు వచ్చును గనుక మీరును సిద్ధముగా ఉండుడని చెప్పెను.

40. Be ye therfore redy also, for ye sonne of man wyll come at an houre when ye thynke not.

41. అప్పుడు పేతురు ప్రభువా, యీ ఉపమానము మాతోనే చెప్పుచున్నావా అందరితోను చెప్పుచు న్నావా? అని ఆయన నడుగగా

41. Then Peter saide vnto him: Maister, tellest thou this similitude vnto vs, or to all [men?]

42. ప్రభువు ఇట్లనెను తగిన కాలమున ప్రతివానికి ఆహారము పెట్టుటకు, యజమానుడు తన యింటివారిమీద నియమించునట్టి నమ్మకమైన బుద్ధిగల గృహనిర్వాహకుడెవడు?

42. And the Lorde saide: Who is a faythfull and wyse stewarde, whom his lorde shall make ruler ouer his housholde, to geue them their portion of meate in due season?

43. ఎవని ప్రభువు వచ్చి, వాడు ఆలాగు చేయుచుండుట కనుగొనునో ఆ దాసుడు ధన్యుడు.

43. Happye is that seruaunt, whom his lorde when he commeth, shall fynde so doyng.

44. అతడు తనకు కలిగినదాని యంతటిమీద వాని ఉంచునని మీతో నిజముగా చెప్పుచున్నాను.

44. Of a trueth I saye vnto you, that he wyll make hym ruler ouer all that he hath.

45. అయితే ఆ దాసుడు నా యజమానుడు వచ్చుట కాలస్యము చేయుచున్నాడని తన మనస్సులో అనుకొని, దాసులను దాసీలనుకొట్టి, తిని త్రాగిమత్తుగా ఉండసాగితే

45. But & yf that seruaut say in his heart, my lorde wyll deferre his commyng, and shall begyn to smyte the seruauntes and maydens, and to eate and drynke, and to be dronken,

46. వాడు కనిపెట్టని దినములోను ఎరుగని గడియలోను ఆ దాసుని యజమానుడు వచ్చి వాని నరికించి, అపనమ్మకస్థులతో వానికి పాలు నియమించును.

46. The Lord of that seruaunt wyll come in a day when he thynketh not, and at an houre when he is not ware, and wyll hewe hym in peeces, and geue hym his portion with the vnbeleuers.

47. తన యజమానుని చిత్త మెరిగి యుండియు సిద్ధపడక, అతని చిత్తముచొప్పున జరిగింపక ఉండు దాసునికి అనేకమైన దెబ్బలు తగులును.

47. And the seruaunt that knewe his maisters wyll, and prepared not hym selfe, neither dyd accordyng to his wyll, shalbe beaten with many strypes.

48. అయితే తెలియక దెబ్బలకు తగిన పనులు చేసినవానికి కొద్ది దెబ్బలే తగులును. ఎవనికి ఎక్కువగా ఇయ్య బడెనో వానియొద్ద ఎక్కువగా తీయజూతురు; మనుష్యులు ఎవనికి ఎక్కువగా అప్పగింతురో వాని యొద్ద ఎక్కువగా అడుగుదురు.

48. But he that knewe not, and did comit thynges worthy of strypes, shalbe beaten with fewe strypes. For vnto whosoeuer much is geuen, of him shalbe much required: and to whom men haue committed much, of hym wyl they aske the more.

49. నేను భూమిమీద అగ్నివేయ వచ్చితిని; అది ఇదివరకే రగులుకొని మండవలెనని యెంతో కోరుచున్నాను.

49. I am come to sende fire on ye earth, and what is my desire, but that it be alredye kindled?

50. అయితే నేను పొందవలసిన బాప్తిస్మమున్నది, అది నెరవేరు వరకు నేనెంతో ఇబ్బందిపడుచున్నాను.

50. Notwithstandyng, I must be baptized with a baptisme, and howe am I payned tyll it be ended?

51. నేను భూమి మీద సమాధానము కలుగజేయ వచ్చి తినని మీరు తలంచు చున్నారా? కాదు; భేదమునే కలుగ జేయవచ్చితినని మీతో చెప్పుచున్నాను.

51. Suppose ye that I am come to sende peace on earth? I tell you naye, but rather deuision.

52. ఇప్పుటినుండి ఒక ఇంటిలో అయిదుగురు వేరుపడి, ఇద్దరికి విరోధ ముగా ముగ్గురును, ముగ్గురికి విరోధముగా యిద్దరును ఉందురు.

52. For fro hencefoorth there shalbe fyue in one house deuided, three against two, and two against three.

53. తండ్రి కుమారునికిని, కుమారుడు తండ్రికిని, తల్లి కుమార్తెకును, కుమార్తె తల్లికిని, అత్త కోడలికిని, కోడలు అత్తకును విరోధులుగా ఉందురని చెప్పెను.
మీకా 7:6

53. The father shalbe deuided against the sonne, and the sonne against the father: The mother agaynst the daughter, and the daughter agaynst the mother: The mother in lawe against her daughter in lawe, and the daughter in lawe against her mother in lawe.

54. మరియు ఆయన జనసమూహములతో ఇట్లనెను మీరు పడమటనుండి మబ్బు పైకి వచ్చుట చూచు నప్పుడు వానవచ్చుచున్నదని వెంటనే చెప్పుదురు; ఆలాగే జరుగును.

54. He sayde also to the people: When ye see a cloude rise out of the west, straightway ye say there cometh a showre, and so it is.

55. దక్షిణపు గాలి విసరుట చూచునప్పుడు వడగాలి కొట్టునని చెప్పుదురు; ఆలాగే జరుగును.

55. And whe ye see the south wynd blow, ye say it wyll be hotte, and it commeth to passe.

56. వేషధారులారా, మీరు భూమ్యాకాశముల వైఖరి గుర్తింప నెరుగుదురు; ఈ కాలమును మీరు గుర్తింప నెరుగరేల?

56. Ye hypocrites, ye can discerne the outwarde appearaunce of the skye, and of the earth: but howe is it that ye cannot discerne this tyme?

57. ఏది న్యాయమో మీ అంతట మీరు విమర్శింపరేల?

57. Yea, and why iudge ye not of your selues what is ryght?

58. వాదించువానితో కూడ అధికారియొద్దకు నీవు వెళ్లుచుండగా అతని చేతినుండి తప్పించుకొనుటకు త్రోవలోనే ప్రయత్నము చేయుము, లేదా, అతడొకవేళ నిన్ను న్యాయాధిపతియొద్దకు ఈడ్చుకొని పోవును, న్యాయాధిపతి నిన్ను బంట్రౌతునకు అప్పగించును, బంట్రౌతు నిన్ను చెరసాలలో వేయును.

58. When thou goest with thine aduersarie to the ruler, as thou art in the waye, geue diligence that thou mayest be deliuered from hym, lest he bryng thee to the iudge, and the iudge deliuer thee to the iayler, and the iayler caste thee into prison.

59. నీవు కడపటి కాసు చెల్లించువరకు వెలుపలికి రానే రావని నీతో చెప్పుచున్నాననెను.

59. I tel thee, thou shalt not depart thence, tyll thou haue made good the vtmost mite.