1. ఇశ్రాయేలురాజును ఏలా కుమారుడునైన హోషేయ యేలుబడిలో మూడవ సంవత్సరమందు యూదారాజును ఆహాజు కుమారుడునైన హిజ్కియా యేలనారంభించెను.

1. In the third year of Hoshea son of Elah king of Israel, Hezekiah son of Ahaz began his rule over Judah.

2. అతడు ఏలనారంభించినప్పుడు ఇరువది యయిదేండ్లవాడై యెరూషలేమునందు ఇరువది తొమ్మిది సంవత్సరములు ఏలెను. అతని తల్లి జెకర్యా కుమార్తె; ఆమెకు అబీ అని పేరు.

2. He was twenty-five years old when he became king and he ruled for twenty-nine years in Jerusalem. His mother's name was Abijah daughter of Zechariah.

3. తన పితరుడైన దావీదు చేసినట్లు అతడు యెహోవా దృష్టికి పూర్ణముగా నీతిననుసరించెను.

3. In GOD's opinion he was a good king; he kept to the standards of his ancestor David.

4. ఉన్నత స్థలములను కొట్టివేసి విగ్రహములను పగులగొట్టి దేవతా స్తంభ ములను పడగొట్టి మోషేచేసిన యిత్తడి సర్పమును ఛిన్నాభిన్నములుగా చేసెను. దానికి ఇశ్రాయేలీయులు నెహుష్టానను పేరుపెట్టి దానికి ధూపము వేయుచు వచ్చియుండిరి

4. He got rid of the local fertility shrines, smashed the phallic stone monuments, and cut down the sex-and-religion Asherah groves. As a final stroke he pulverized the ancient bronze serpent that Moses had made; at that time the Israelites had taken up the practice of sacrificing to it--they had even dignified it with a name, Nehushtan (The Old Serpent).

5. అతడు ఇశ్రాయేలీయుల దేవుడైన యెహోవా యందు విశ్వాసముంచినవాడు; అతని తరువాత వచ్చిన యూదా రాజులలోను అతని పూర్వికులైన రాజులలోను అతనితో సమమైనవాడు ఒకడునులేడు.

5. Hezekiah put his whole trust in the GOD of Israel. There was no king quite like him, either before or after.

6. అతడు యెహోవాతో హత్తుకొని, ఆయనను వెంబడించుటలో వెనుక తీయక ఆయన మోషేకు ఆజ్ఞాపించిన ఆజ్ఞలన్నిటిని గైకొనుచుండెను.

6. He held fast to GOD--never loosened his grip--and obeyed to the letter everything GOD had commanded Moses.

7. కావున యెహోవా అతనికి తోడుగా ఉండెను; తాను వెళ్లిన చోట నెల్ల అతడు జయము పొందెను. అతడు అష్షూరు రాజునకు సేవచేయకుండ అతనిమీద తిరుగబడెను.

7. And GOD, for his part, held fast to him through all his adventures. He revolted against the king of Assyria; he refused to serve him one more day.

8. మరియు గాజా పట్టణమువరకు దాని సరిహద్దులవరకు కాపరుల గుడిసెలయందేమి, ప్రాకారములుగల పట్టణములయందేమి, అంతటను అతడు ఫిలిష్తీయులను ఓడించెను.

8. And he drove back the Philistines, whether in sentry outposts or fortress cities, all the way to Gaza and its borders.

9. రాజైన హిజ్కియా యేలుబడిలో నాలుగవ సంవత్సర మందు, ఇశ్రాయేలురాజైన ఏలా కుమారు డగు హోషేయ యేలుబడిలో ఏడవ సంవత్సరమందు, అష్షూరురాజైన షల్మ నేసెరు షోమ్రోను పట్ణణముమీదికి వచ్చి ముట్టడివేసెను.

9. In the fourth year of Hezekiah and the seventh year of Hoshea son of Elah king of Israel, Shalmaneser king of Assyria attacked Samaria. He threw a siege around it

10. మూడు సంవత్సరములు పూర్తియైన తరువాత అష్షూరీయులు దాని పట్టుకొనిరి. హిజ్కియా యేలుబడిలో ఆరవ సంవత్సరమందు, ఇశ్రాయేలురాజైన హోషేయ యేలు బడిలో తొమ్మిదవ సంవత్సరమందు షోమ్రోను పట్టణము పట్టబడెను.

10. and after three years captured it. It was in the sixth year of Hezekiah and the ninth year of Hoshea that Samaria fell to Assyria.

11. తమ దేవుడైన యెహోవా సెలవిచ్చిన మాట విననివారై ఆయన నిబంధనకును ఆయన సేవకుడైన మోషే ఆజ్ఞాపించిన దానంతటికిని లోబడక అతిక్రమించి యుండిరి.

11. The king of Assyria took Israel into exile and relocated them in Halah, in Gozan on the Habor River, and in towns of the Medes.

12. అష్షూరు రాజు ఇశ్రాయేలు వారిని అష్షూరు దేశములోనికి తీసికొని పోయి గోజాను నది దగ్గరనున్న హాలహు హాబోరు అను పట్టణములలోను మాదీయుల పట్టణములలోను వారిని ఉంచెను.

12. All this happened because they wouldn't listen to the voice of their GOD and treated his covenant with careless contempt. They refused either to listen or do a word of what Moses, the servant of GOD, commanded.

13. రాజైన హిజ్కియా యేలుబడిలో పదునాలుగవ సంవ త్సరమందు అష్షూరురాజైన సన్హెరీబు యూదా దేశ మందున్న ప్రాకారములుగల పట్టణములన్నిటి మీదికి వచ్చి వాటిని పట్టుకొనగా

13. In the fourteenth year of King Hezekiah, Sennacherib king of Assyria attacked all the outlying fortress cities of Judah and captured them.

14. యూదారాజైన హిజ్కియా లాకీషు పట్టణమందున్న అష్షూరు రాజునొద్దకు దూతలను పంపినావలన తప్పు వచ్చినది;నాయొద్దనుండి తిరిగి నీవు వెళ్లిపోయినయెడల నామీద నీవు మోపినదానిని నేను భరించుదునని వర్తమానముచేయగా, అష్షూరురాజు యూదా రాజైన హిజ్కియాకు ఆరు వందల మణుగుల వెండియు అరువది మణుగుల బంగారమును జుల్మానాగా నియ మించెను.

14. King Hezekiah sent a message to the king of Assyria at his headquarters in Lachish: 'I've done wrong; I admit it. Pull back your army; I'll pay whatever tribute you set.' The king of Assyria demanded tribute from Hezekiah king of Judah--eleven tons of silver and a ton of gold.

15. కావున హిజ్కియా యెహోవా మందిర మందును రాజనగరునందున్న పదార్థములలో కనబడిన వెండియంతయు అతనికిచ్చెను.

15. Hezekiah turned over all the silver he could find in The Temple of GOD and in the palace treasuries.

16. మరియు ఆ కాలమందు హిజ్కియా దేవాలయపు తలుపులకున్న బంగారమును తాను కట్టించిన స్తంభములకున్న బంగారమును తీయించి అష్షూరు రాజునకిచ్చెను.

16. Hezekiah even took down the doors of The Temple of GOD and the doorposts that he had overlaid with gold and gave them to the king of Assyria.

17. అంతట అష్షూరురాజు తర్తానును రబ్సారీసును రబ్షా కేనును లాకీషు పట్టణమునుండి యెరూష లేమునందున్న రాజైన హిజ్కియామీదికి బహు గొప్ప సమూహముతో పంపెను. వారు యెరూషలేముమీదికి వచ్చి చాకిరేవు మార్గమందున్న మెరకకొలను కాలువ యొద్ద ప్రవేశించి నిలిచి రాజును పిలువనంపగా

17. So the king of Assyria sent his top three military chiefs (the Tartan, the Rabsaris, and the Rabshakeh) from Lachish with a strong military force to King Hezekiah in Jerusalem. When they arrived at Jerusalem, they stopped at the aqueduct of the Upper Pool on the road to the laundry commons.

18. హిల్కీయా కుమారుడును గృహనిర్వాహకుడునైన ఎల్యా కీమును, శాస్త్రియగు షెబ్నాయును, రాజ్యపుదస్తావేజుల మీద నున్న ఆసాపు కుమారుడైన యోవాహును వారి యొద్దకు పోయిరి.

18. They called loudly for the king. Eliakim son of Hilkiah who was in charge of the palace, Shebna the royal secretary, and Joah son of Asaph the court historian went out to meet them.

19. అప్పుడు రబ్షాకే వారితో ఇట్లనెనుఈ మాట హిజ్కియాతో తెలియజెప్పుడుమహా రాజైన అష్షూరురాజు సెలవిచ్చినదేమనగానీవు ఈలాగు చెప్పవలెను. నీవు నమ్ముకొను ఈ ఆశ్రయాస్పదము ఏపాటి ప్రయోజనకారి?

19. The third officer, the Rabshakeh, was spokesman. He said, 'Tell Hezekiah: A message from The Great King, the king of Assyria: You're living in a world of make-believe, of pious fantasy.

20. యుద్ధ విషయములో నీ యోచనయు నీ బలమును వట్టి మాటలే. ఎవని నమ్ముకొని నామీద తిరుగుబాటు చేయుచున్నావు?

20. Do you think that mere words are any substitute for military strategy and troops? Now that you've revolted against me, who can you expect to help you?

21. నలిగిన రెల్లువంటి యీ ఐగుప్తును నీవు నమ్ముకొనుచున్నావు గదా ఒకడు దానిమీద ఆనుకొన్నయెడల అది వానిచేతికి గుచ్చు కొని దూసి పోవును. ఐగుప్తురాజైన ఫరో అతని నమ్ముకొను వారి కందరికిని అట్టివాడే.

21. You thought Egypt would, but Egypt's nothing but a paper tiger--one puff of wind and she collapses; Pharaoh king of Egypt is nothing but bluff and bluster.

22. మా దేవుడైన యెహోవాను మేము నమ్ముకొనుచున్నామని మీరు నాతో చెప్పెద రేమో సరే. - యెరూషలేమందున్న యీ బలిపీఠమునొద్ద మాత్రమే మీరు నమస్కారము చేయవలెనని యూదా వారికిని యెరూషలేమువారికిని ఆజ్ఞ ఇచ్చి హిజ్కియా యెవని ఉన్నతస్థలములను బలిపీఠములను పడగొట్టెనో ఆయనేగదా యెహోవా?

22. Or are you going to tell me, 'We rely on GOD'? But Hezekiah has just eliminated most of the people's access to God by getting rid of all the local God-shrines, ordering everyone in Judah and Jerusalem, 'You must worship at the Jerusalem altar only.'

23. కావున చిత్తగించి అష్షూరు రాజైన నా యేలినవానితో పందెము వేయుము; రెండువేల గుఱ్ఱములమీద రౌతులను ఎక్కించుటకు నీకు శక్తియున్న యెడల నేను వాటిని నీకిచ్చెదను.

23. 'So be reasonable. Make a deal with my master, the king of Assyria. I'll give you two thousand horses if you think you can provide riders for them.

24. అట్లయితే నా యజ మానుని సేవకులలో అత్యల్పుడైన అధిపతియగు ఒకనిని నీవేలాగు ఎదిరింతువు? రథములను రౌతులను పంపునని ఐగుప్తురాజును నీవు ఆశ్రయించుకొంటివే.

24. You can't do it? Well, then, how do you think you're going to turn back even one raw buck private from my master's troops? How long are you going to hold on to that figment of your imagination, these hoped-for Egyptian chariots and horses?

25. యెహోవా సెలవు నొందకయే ఈ దేశమును పాడుచేయుటకు నేను వచ్చితినా? లేదు; ఆ దేశముమీదికి పోయి దాని పాడు చేయుమని యెహోవా నాకు ఆజ్ఞ ఇచ్చెను అనెను.

25. 'Do you think I've come up here to destroy this country without the express approval of GOD? The fact is that GOD expressly ordered me, 'Attack and destroy this country!''

26. హిల్కీయా కుమారుడైన ఎల్యాకీము షెబ్నాయు యోవాహు అనువారుచిత్తగించుము, నీ దాసులమైన మాకు సిరియా భాష తెలియును గనుక దానితో మాట లాడుము; ప్రాకారముమీద నున్న ప్రజల వినికిడిలో యూదుల భాషతో మాటలాడకుమని రబ్షాకేతో అనగా

26. Eliakim son of Hilkiah and Shebna and Joah said to the Rabshakeh, 'Please, speak to us in the Aramaic language. We understand Aramaic. Don't speak in Hebrew--everyone crowded on the city wall can hear you.'

27. రబ్షాకే ఈ మాటలు చెప్పుటకై నా యజమానుడు నీ యజమానుని యొద్దకును నీయొద్దకును నన్ను పంపెనా? తమమలమును తినునట్లును తమ మూత్రమును త్రాగునట్లును మీతోకూడ ప్రాకారముమీద కూర్చున్నవారియొద్దకును నన్ను పంపెనుగదా అని చెప్పి

27. But the Rabshakeh said, 'We weren't sent with a private message to your master and you; this is public--a message to everyone within earshot. After all, they're involved in this as well as you; if you don't come to terms, they'll be eating their own turds and drinking their own pee right along with you.'

28. గొప్పశబ్దముతో యూదాభాషతో ఇట్లనెనుమహారాజైన అష్షూరురాజు సెలవిచ్చిన మాటలు వినుడి. రాజు సెలవిచ్చినదేమనగా

28. Then he stepped forward and spoke in Hebrew loud enough for everyone to hear, 'Listen carefully to the words of The Great King, the king of Assyria:

29. హిజ్కియాచేత మోసపోకుడి; నా చేతిలోనుండి మిమ్మును విడిపింప శక్తి వానికి చాలదు.

29. Don't let Hezekiah fool you; he can't save you.

30. యెహోవాను బట్టి మిమ్మును నమ్మించియెహోవా మనలను విడిపించును, ఈ పట్టణము అష్షూరురాజు చేతిలో చిక్కకపోవునని హిజ్కియా చెప్పుచున్నాడే.

30. And don't let Hezekiah give you that line about trusting in GOD, telling you, 'GOD will save us--this city will never be abandoned to the king of Assyria.'

31. హిజ్కియా చెప్పిన మాట మీరంగీకరింపవద్దు; అష్షూరురాజు సెలవిచ్చినదేమ నగానాతో సంధిచేసికొని నాయొద్దకు మీరు బయటికి వచ్చినయెడల మీలో ప్రతిమనిషి తన ద్రాక్షచెట్టుఫలమును తన అంజూరపుచెట్టు ఫలమును తినుచు తన బావి నీళ్లు త్రాగుచు ఉండును.

31. Don't listen to Hezekiah--he doesn't know what he's talking about. Listen to the king of Assyria--deal with me and live the good life; I'll guarantee everyone your own plot of ground--a garden and a well!

32. అటుపిమ్మట మీరుచావక బ్రదుకునట్లుగా మేము వచ్చి మీ దేశమువంటి దేశమునకు, అనగా గోధుమలును ద్రాక్షారసమును గల దేశమునకును, ఆహారమును ద్రాక్షచెట్లును గల దేశమున కును, ఒలీవతైలమును తేనెయునుగల దేశమునకును మిమ్మును తీసికొని పోవుదును, అచ్చట మీరు సుఖముగా నుందురు. కావునయెహోవా మిమ్మును విడిపించునని చెప్పి హిజ్కియా మీకు బోధించు మాటలను వినవద్దు.

32. I'll take you to a land sweeter by far than this one, a land of grain and wine, bread and vineyards, olive orchards and honey. You only live once--so live, really live! 'No. Don't listen to Hezekiah. Don't listen to his lies, telling you 'GOD will save us.'

33. ఆయా జనముల దేవతలలో ఏదైనను తన దేశమును అష్షూరురాజు చేతిలోనుండి విడిపించెనా?

33. Has there ever been a god anywhere who delivered anyone from the king of Assyria?

34. హమాతు దేవతలు ఏమా యెను? అర్పాదు దేవతలు ఏమాయెను? సెపర్వయీము దేవతలు ఏమాయెను? హేన ఇవ్వా అనువారి దేవతలు ఏమాయెను? (షోమ్రోను దేశపు) దేవత మా చేతిలోనుండి షోమ్రోనును విడిపించెనా?

34. Where are the gods of Hamath and Arpad? Where are the gods of Sepharvaim, Hena, and Ivvah? And Samaria--did their gods save them?

35. యెహోవా మా చేతిలోనుండి యెరూషలేమును విడిపించుననుటకు ఆయా దేశముల దేవతలలో ఏదైనను తన దేశమును మా చేతిలోనుండి విడిపించినది కలదా అని చెప్పెను.

35. Can you name a god who saved anyone anywhere from me, the king of Assyria? So what makes you think that GOD can save Jerusalem from me?'

36. అయితే అతనికి ప్రత్యుత్తరమియ్యవద్దని రాజు సెలవిచ్చి యుండుటచేత జనులు ఎంతమాత్రమును ప్రత్యుత్తరమియ్యక ఊరకుండిరి.

36. The people were silent. No one spoke a word for the king had ordered, 'Don't anyone say a word--not one word!'

37. గృహ నిర్వాహకుడును హిల్కీయా కుమారుడు నైన ఎల్యాకీ మును, శాస్త్రియగు షెబ్నాయును, రాజ్యపు దస్తావేజులమీదనున్న ఆసాపు కుమారుడైన యోవాహును, బట్టలు చింపుకొని హిజ్కియాయొద్దకు వచ్చి, రబ్షాకే పలికిన మాటలన్నియు తెలియజెప్పిరి.

37. Then Eliakim son of Hilkiah, the palace administrator, and Shebna the royal secretary, and Joah son of Asaph the court historian went back to Hezekiah. They had ripped their robes in despair; they reported to Hezekiah the speech of the Rabshakeh.