1. అబ్రాహాము బహుకాలము గడిచిన వృద్ధుడై యుండెను. అన్ని విషయములలోను యెహోవా అబ్రాహామును ఆశీర్వదించెను.

1. NOW ABRAHAM was old, well advanced in years, and the Lord had blessed Abraham in all things.

2. అప్పుడు అబ్రాహాము తనకు కలిగిన సమస్తమును ఏలుచుండిన తన యింటి పెద్ద దాసునితో నీ చెయ్యి నా తొడ క్రింద పెట్టుము;

2. And Abraham said to the eldest servant of his house [Eliezer of Damascus], who ruled over all that he had, I beg of you, put your hand under my thigh; [Gen. 15:2.]

3. నేను ఎవరి మధ్య కాపురమున్నానో ఆ కనానీయుల కుమార్తెలలో ఒక దానిని నా కుమారునికి పెండ్లి చేయక

3. And you shall swear by the Lord, the God of heaven and earth, that you will not take a wife for my son from the daughters of the Canaanites, among whom I have settled,

4. నా స్వదేశమందున్న నా బంధువులయొద్దకు వెళ్లి ఇస్సాకను నా కుమారునికి భార్యను తెచ్చునట్లు ఆకాశము యొక్క దేవుడును భూమియొక్క దేవుడునైన యెహోవా తోడని నీ చేత ప్రమాణము చేయించెదననెను.

4. But you shall go to my country and to my relatives and take a wife for my son Isaac.

5. ఆ దాసుడు ఈ దేశమునకు నా వెంట వచ్చుటకు ఒకవేళ ఆ స్త్రీ ఇష్టపడని యెడల నీవు బయలుదేరి వచ్చిన ఆ దేశమునకు నేను నీ కుమారుని తీసికొనిపోవలెనా అని అడుగగా

5. The servant said to him, But perhaps the woman will not be willing to come along after me to this country. Must I take your son to the country from which you came?

6. అబ్రాహాము అక్కడికి నా కుమారుని తీసికొని పోకూడదు సుమీ.

6. Abraham said to him, See to it that you do not take my son back there.

7. నా తండ్రి యింట నుండియు నేను పుట్టిన దేశము నుండియు నన్ను తెచ్చి నాతో మాటలాడి నీ సంతానమునకు ఈ దేశము నిచ్చెదనని ప్రమాణము చేసి నాతో చెప్పిన పరలోకపు దేవుడగు యెహోవా తన దూతను నీకు ముందుగా పంపును; అక్కడనుండి నీవు నా కుమారునికి భార్యను తీసికొనివచ్చెదవు.
అపో. కార్యములు 7:5, గలతియులకు 3:16

7. The Lord, the God of heaven, Who took me from my father's house, from the land of my family and my birth, Who spoke to me and swore to me, saying, To your offspring I will give this land--He will send His Angel before you, and you will take a wife from there for my son.

8. అయితే నీ వెంట వచ్చుటకు ఆ స్త్రీ ఇష్టపడని యెడల ఈ ప్రమాణము నుండి విడుదల పొందెదవు గాని నీవు నా కుమారుని అక్కడికి తీసికొని పోకూడదని అతనితో చెప్పెను.

8. And if the woman should not be willing to go along after you, then you will be clear from this oath; only you must not take my son back there.

9. ఆ దాసుడు తన యజమానుడగు అబ్రాహాము తొడ క్రింద తన చెయ్యి పెట్టి యీ సంగతి విషయమై ప్రమాణము చేసెను.

9. So the servant put his hand under the thigh of Abraham his master and swore to him concerning this matter.

10. అతడు తన యజమానుని ఒంటెలలో పది ఒంటెలను తన యజమానుని ఆస్తిలో శ్రేష్టమైన నానా విధములగు వస్తువులను తీసికొని పోయెను. అతడు లేచి అరామ్నహరాయిము లోనున్న నాహోరు పట్టణము చేరి

10. And the servant took ten of his master's camels and departed, taking some of all his master's treasures with him; thus he journeyed to Mesopotamia [between the Tigris and the Euphrates], to the city of Nahor [Abraham's brother].

11. సాయంకాలమందు స్త్రీలు నీళ్లు చేదుకొనవచ్చు వేళకు ఆ ఊరి బయటనున్న నీళ్లబావియొద్ద తన ఒంటెలను మోకరింపచేసి యిట్లనెను

11. And he made his camels to kneel down outside the city by a well of water at the time of the evening when women go out to draw water.

12. నా యజమానుడగు అబ్రాహాము దేవుడవైన యెహోవా, నేనువచ్చిన కార్యమును త్వరలో సఫలముచేసి నా యజమానుడగు అబ్రాహాము మీద అనుగ్రహము చూపుము.

12. And he said, O Lord, God of my master Abraham, I pray You, cause me to meet with good success today, and show kindness to my master Abraham.

13. చిత్తగించుము, నేను ఈ నీళ్ల ఊటయొద్ద నిలుచుచున్నాను; ఈ ఊరివారి పిల్లలు నీళ్లు చేదుకొనుటకు వచ్చుచున్నారు.

13. See, I stand here by the well of water, and the daughters of the men of the city are coming to draw water.

14. కాబట్టి నేను త్రాగునట్లు నీవు దయచేసి నీ కడవను వంచుమని నేను చెప్పగానీవు త్రాగుము నీ ఒంటెలకును నీళ్లు పెట్టెదనని యే చిన్నది చెప్పునో ఆమెయే నీ సేవకుడైన ఇస్సాకుకొరకు నీవు నియమించినదై యుండును గాక, అందువలన నీవు నా యజమానునిమీద అనుగ్రహము చూపితివని తెలిసికొందు ననెను.

14. And let it so be that the girl to whom I say, I pray you, let down your jar that I may drink, and she replies, Drink, and I will give your camels drink also--let her be the one whom You have selected and appointed and indicated for Your servant Isaac [to be a wife to him]; and by it I shall know that You have shown kindness and faithfulness to my master.

15. అతడు మాటలాడుట చాలింపకముందే అబ్రాహాము సహోదరుడైన నాహోరు భార్యయగు మిల్కా కుమారుడైన బెతూయేలుకు పుట్టిన రిబ్కా కడవ భుజము మీద పెట్టుకొనివచ్చెను.

15. Before he had finished speaking, behold, out came Rebekah, who was the daughter of Bethuel son of Milcah, who was the wife of Nahor the brother of Abraham, with her water jar on her shoulder.

16. ఆ చిన్నది మిక్కిలి చక్కనిది; ఆమె కన్యక, ఏ పురుషుడును ఆమెను కూడలేదు; ఆమె ఆ బావిలోనికి దిగిపోయి కడవను నీళ్లతో నింపుకొనియెక్కిరాగా

16. And the girl was very beautiful and attractive, chaste and modest, and unmarried. And she went down to the well, filled her water jar, and came up.

17. ఆ సేవకుడు ఆమెను ఎదుర్కొనుటకు పరుగెత్తి నీ కడవలో నీళ్లు కొంచెము దయచేసి నన్ను త్రాగ నిమ్మని అడిగెను.

17. And the servant ran to meet her, and said, I pray you, let me drink a little water from your water jar.

18. అందుకామె అయ్యా త్రాగుమని చెప్పి త్వరగా తన కడవను చేతిమీదికి దించుకొని అతనికి దాహమిచ్చెను.

18. And she said, Drink, my lord; and she quickly let down her jar onto her hand and gave him a drink.

19. మరియు ఆమె అతనికి దాహమిచ్చిన తరువాత నీ ఒంటెలు త్రాగుమట్టుకు వాటికిని నీళ్లు చేదిపోయుదునని చెప్పి

19. When she had given him a drink, she said, I will draw water for your camels also, until they finish drinking.

20. త్వరగా గాడిలో తన కడవ కుమ్మరించి తిరిగి చేదుటకు ఆ బావికి పరుగెత్తుకొనిపోయి అతని ఒంటెలన్నిటికి నీళ్లు చేదిపోసెను.

20. So she quickly emptied her jar into the trough and ran again to the well and drew water for all his camels.

21. ఆ మనుష్యుడు ఆమెను తేరి చూచి తన ప్రయాణమును యెహోవా సఫలము చేసెనో లేదో తెలిసికొనవలెనని ఊరకుండెను.

21. The man stood gazing at her in silence, waiting to know if the Lord had made his trip prosperous.

22. ఒంటెలు త్రాగుటయైన తరువాత ఆ మనుష్యుడు అరతులము ఎత్తుగల బంగారపు ముక్కు కమ్మిని, ఆమె చేతులకు పది తులముల ఎత్తుగల రెండు బంగారు కడియములను తీసి

22. And when the camels had finished drinking, the man took a gold earring or nose ring of half a shekel in weight, and for her hands two bracelets of ten shekels in weight in gold,

23. నీవు ఎవరి కుమార్తెవు? దయచేసి నాతో చెప్పుము; నీ తండ్రి యింట మేము ఈ రాత్రి బస చేయుటకు స్థలమున్నదా అని అడిగెను.

23. And said, Whose daughter are you? I pray you, tell me: Is there room in your father's house for us to lodge there?

24. అందుకామె నేను నాహోరుకు మిల్కాకనిన కుమారుడగు బెతూయేలు కుమార్తెననెను.

24. And she said to him, I am the daughter of Bethuel son of Milcah and [her husband] Nahor.

25. మరియు ఆమె మా యొద్ద చాలా గడ్డియు మేతయు రాత్రి బసచేయుటకు స్థలమును ఉన్నవనగా

25. She said also to him, We have both straw and provender (fodder) enough, and also room in which to lodge.

26. ఆ మనుష్యుడు తన తల వంచి యెహోవాకు మ్రొక్కి

26. The man bowed down his head and worshiped the Lord

27. అబ్రాహామను నా యాజమానుని దేవుడైన యెహోవా స్తుతింపబడునుగాక; ఆయన నా యజమానునికి తన కృపను తన సత్యమును చూపుట మానలేదు; నేను త్రోవలో నుండగానే యెహోవా నా యజమానుని బంధువుల యింటికి నన్ను నడిపించెననెను .

27. And said, Blessed be the Lord, the God of my master Abraham, Who has not left my master bereft and destitute of His loving-kindness and steadfastness. As for me, going on the way [of obedience and faith] the Lord led me to the house of my master's kinsmen.

28. అంతట ఆ చిన్నది పరుగెత్తికొనిపోయి యీ మాటలు తన తల్లి యింటి వారికి తెలిపెను.

28. The girl related to her mother's household what had happened.

29. రిబ్కాకు లాబానను నొక సహోదరుడుండెను. అప్పుడు లాబాను ఆ బావి దగ్గర వెలుపటనున్న ఆ మనుష్యుని యొద్దకు పరుగెత్తికొని పోయెను.

29. Now Rebekah had a brother whose name was Laban, and Laban ran out to the man at the well.

30. అతడు ఆ ముక్కు కమ్మిని తన సహోదరి చేతులనున్న ఆ కడియములను చూచి ఆ మనుష్యుడు ఈలాగు నాతో మాటలాడెనని తన సహోదరియైన రిబ్కా చెప్పిన మాటలు విని ఆ మనుష్యుని యొద్దకు వచ్చెను. అతడు ఆ బావియొద్ద ఒంటెల దగ్గర నిలిచి యుండగా

30. For when he saw the earring or nose ring, and the bracelets on his sister's arms, and when he heard Rebekah his sister saying, The man said this to me, he went to the man and found him standing by the camels at the well.

31. లాబాను యెహోవా వలన ఆశీర్వదింపబడిన వాడా, లోపలికి రమ్ము; నీవు బయట నిలువనేల? ఇల్లును ఒంటెలకు స్థలమును నేను సిద్ధము చేయించితిననెను.

31. He cried, Come in, you blessed of the Lord! Why do you stand outside? For I have made the house ready and have prepared a place for the camels.

32. ఆ మనుష్యుడు ఇంటికి వచ్చినప్పుడు లాబాను ఒంటెల గంతలు విప్పి ఒంటెలకు గడ్డియు మేతయు కాళ్లు కడుగు కొనుటకు అతనికిని అతనితో కూడ నున్నవారికిని నీళ్లు ఇచ్చి

32. So the man came into the house; and [Laban] ungirded his camels and gave straw and provender for the camels and water to bathe his feet and the feet of the men who were with him.

33. అతనికి భోజనము పెట్టించెను గాని అతడు నేను వచ్చిన పని చెప్పక మునుపు భోజనము చేయననగా లాబాను చెప్పుమనెను.

33. A meal was set before him, but he said, I will not eat until I have told of my errand. And [Laban] said, Speak on.

34. అంతట అతడిట్లనెను. నేను అబ్రాహాము దాసుడను,

34. And he said, I am Abraham's servant.

35. యెహోవా నా యజమానుని బహుగా ఆశీర్వదించెను గనుక అతడు గొప్పవాడాయెను; అతనికి గొఱ్ఱెలను గొడ్లను వెండి బంగారములను దాస దాసీ జనమును ఒంటెలను గాడిదలను దయచేసెను.

35. And the Lord has blessed my master mightily, and he has become great; and He has given him flocks, herds, silver, gold, menservants, maidservants, camels, and asses.

36. నా యజమానుని భార్యయైన శారా వృద్ధాప్యములో నా యజమానునికి కుమారుని కనెను; నా యజమానుడు తనకు కలిగినది యావత్తును అతనికిచ్చియున్నాడు;

36. And Sarah my master's wife bore a son to my master when she was old, and to him he has given all that he has.

37. మరియు నా యజమానుడు నాతో నేను ఎవరి దేశమందు నివసించుచున్నానో ఆ కనానీయుల పిల్లలలో ఒక పిల్లను నా కుమారునికి పెండ్లిచేయవద్దు.

37. And my master made me swear, saying, You must not take a wife for my son from the daughters of the Canaanites, in whose land I dwell,

38. అయితే నా తండ్రి యింటికిని నా వంశస్థుల యొద్దకును వెళ్లి నా కుమారునికి పెండ్లి చేయుటకు ఒక పిల్లను తీసికొని రావలెనని నాచేత ప్రమాణము చేయించెను.

38. But you shall go to my father's house and to my family and take a wife for my son.

39. అప్పుడు నేను నా యజమానునితో ఆ స్త్రీ నావెంట రాదేమో అని చెప్పినందుకు

39. And I said to my master, But suppose the woman will not follow me.

40. అతడు ఎవని సన్నిధిలో నేను జీవించుచున్నానో ఆ యెహోవా నీతో కూడ తన దూతను పంపి నీ ప్రయాణము సఫలము చేయును గనుక నీవు నా వంశస్థులలో నా తండ్రి యింటనుండి నా కుమారునికి భార్యను తీసికొని వచ్చెదవు.

40. And he said to me, The Lord, in Whose presence I walk [habitually], will send His Angel with you and prosper your way, and you will take a wife for my son from my kindred and from my father's house.

41. నీవు నా వంశస్థుల యొద్దకు వెళ్లితివా యీ ప్రమాణము విషయములో ఇక నీకు బాధ్యత ఉండదు, వారు ఆమెను ఇయ్యని యెడల కూడ ఈ ప్రమాణము విషయములో నీకు బాధ్యత ఉండదని చెప్పెను.

41. Then you shall be clear from my oath, when you come to my kindred; and if they do not give her to you, you shall be free and innocent of my oath.

42. నేను నేడు ఆ బావి యొద్దకు వచ్చి అబ్రాహామను నా యజమానుని దేవుడవైన యెహోవా, నా ప్రయాణమును నీవు సఫలము చేసిన యెడల

42. I came today to the well and said, O Lord, God of my master Abraham, if You are now causing me to go on my way prosperously--

43. నేను ఈ నీళ్ల బావియొద్ద నిలిచియుండగా నీళ్లు చేదుకొనుటకు వచ్చిన చిన్న దానితో నేనునీవు దయచేసి నీ కడవలో నీళ్లు కొంచెము నన్ను త్రాగనిమ్మని చెప్పునప్పుడు

43. See, I am standing by the well of water; now let it be that when the maiden comes out to draw water and I say to her, I pray you, give me a little water from your [water] jar to drink,

44. నీవు త్రాగుము నీ ఒంటెలకును చేది పోయుదునని యెవతె చెప్పునో ఆమెయే నా యజమానుని కుమారునికి యెహోవా నియమించిన పిల్లయై యుండును గాకని మనవి చేసికొంటిని.

44. And if she says to me, You drink, and I will draw water for your camels also, let that same woman be the one whom the Lord has selected and indicated for my master's son.

45. నేను నా హృదయములో అట్లు అనుకొనుట చాలింపకముందే రిబ్కా భుజముమీద తన కడవను పెట్టుకొని వచ్చి ఆ బావి లోనికి దిగిపోయి నీళ్లు చేదుకొని వచ్చెను; అప్పుడు నాకు దాహమిమ్మని నేనామెను అడుగగా

45. And before I had finished praying in my heart, behold, Rebekah came out with her [water] jar on her shoulder, and she went down to the well and drew water. And I said to her, I pray you, let me have a drink.

46. ఆమె త్వరగా తన కడవను దించి త్రాగుము, నీ ఒంటెలకును నీళ్లు పెట్టెదనని చెప్పెను గనుక నేను త్రాగితిని; ఆమె ఒంటెలకును నీళ్లు పెట్టెను.

46. And she quickly let down her [water] jar from her shoulder and said, Drink, and I will water your camels also. So I drank, and she gave the camels drink also.

47. అప్పుడు నేను - నీవు ఎవరి కుమార్తెవని యడిగినందుకు ఆమె - మిల్కా నాహోరునకు కనిన కుమారుడగు బెతూయేలు కుమార్తెనని చెప్పినప్పుడు, నే నామె ముక్కుకు కమ్మియును ఆమె చేతుల కడియములను పెట్టి

47. I asked her, Whose daughter are you? She said, The daughter of Bethuel, Nahor's son, whom Milcah bore to him. And I put the earring or nose ring on her face and the bracelets on her arms.

48. నా తలవంచి యెహోవాకు మ్రొక్కి, అబ్రాహామను నా యజమానుని దేవుడైన యెహోవాను స్తోత్రము చేసితిని; ఏలయనగా ఆయన నా యజమానుని యొక్క సహోదరుని కుమార్తెను అతని కుమారునికి తీసికొనునట్లు సరియైన మార్గమందు నన్ను నడిపించెను.

48. And I bowed down my head and worshiped the Lord and blessed the Lord, the God of my master Abraham, Who had led me in the right way to take my master's brother's daughter to his son.

49. కాబట్టి నా యజమానుని యెడల మీరు దయను నమ్మకమును కనుపరచిన యెడల అదియైనను నాకు తెలియచెప్పుడి, లేనియెడల అదియైనను తెలియ చెప్పుడి; అప్పుడు నేనెటు పోవలెనో అటు పోయెదననగా

49. And now if you will deal kindly and truly with my master [showing faithfulness to him], tell me; and if not, tell me, that I may turn to the right or to the left.

50. లాబానును బెతూయేలును ఇది యెహోవావలన కలిగిన కార్యము; మేమైతే అవునని గాని కాదనిగాని చెప్ప జాలము;

50. Then Laban and Bethuel answered, The thing comes forth from the Lord; we cannot speak bad or good to you.

51. ఇదిగో రిబ్కా నీ యెదుట నున్నది, ఆమెను తీసికొని పొమ్ము; యెహోవా సెలవిచ్చిన ప్రకారము ఈమె నీ యజమానుని కుమారునికి భార్య అగును గాకని ఉత్తరమిచ్చిరి.

51. Rebekah is before you; take her and go, and let her be the wife of your master's son, as the Lord has said.

52. అబ్రాహాము సేవకుడు వారి మాటలు విని యెహోవాకు సాష్టాంగ నమస్కారము చేసెను.

52. And when Abraham's servant heard their words, he bowed himself to the ground before the Lord.

53. తరువాత ఆ సేవకుడు వెండి నగలను బంగారు నగలను, వస్త్రములను తీసి రిబ్కాకు ఇచ్చెను; మరియు అతడు ఆమె సహోదరునికి తల్లికిని విలువగల వస్తువులు ఇచ్చెను.

53. And the servant brought out jewels of silver, jewels of gold, and garments and gave them to Rebekah; he also gave precious things to her brother and her mother.

54. అతడును అతనితో కూడనున్న మనుష్యులును అన్నపానములు పుచ్చుకొని అక్కడ ఆ రాత్రియంతయు నుండిరి. ఉదయమున వారు లేచినప్పుడు అతడు నా యజమానుని యొద్దకు నన్ను పంపించుడని చెప్పగా

54. Then they ate and drank, he and the men who were with him, and stayed there all night. And in the morning they arose, and he said. Send me away to my master.

55. ఆమె సహోదరుడును ఆమె తల్లియు ఈ చిన్నదాని పది దినములైనను మాయొద్ద ఉండ నిమ్ము, ఆ తరువాత ఆమె వెళ్లవచ్చుననిరి.

55. But [Rebekah's] brother and mother said, Let the girl stay with us a few days--at least ten; then she may go.

56. అప్పుడతడు యెహోవా నా ప్రయాణమును సఫలము చేసెను గనుక నాకు తడవు కానీయక నన్ను పంపించుడి, నా యజమానుని యొద్దకు వెళ్లెదనని చెప్పినప్పుడు

56. But [the servant] said to them, Do not hinder and delay me, seeing that the Lord has caused me to go prosperously on my way. Send me away, that I may go to my master.

57. వారు ఆ చిన్న దానిని పిలిచి, ఆమె యేమనునో తెలిసికొందమని చెప్పుకొని

57. And they said, We will call the girl and ask her [what is] her desire.

58. రిబ్కాను పిలిచి ఈ మనుష్యునితో కూడ వెళ్లెదవా అని ఆమె నడిగినప్పుడు వెళ్లెదననెను.

58. So they called Rebekah and said to her, Will you go with this man? And she said, I will go.

59. కాబట్టి వారు తమ సహోదరియైన రిబ్కాను ఆమె దాదిని అబ్రాహాము సేవకుని అతనితో వచ్చిన మనుష్యులను సాగనంపినప్పుడు

59. So they sent away Rebekah their sister and her nurse [Deborah] and Abraham's servant and his men.

60. వారు రిబ్కాతో మా సహోదరీ, నీవు వేల వేలకు తల్లి వగుదువు గాక, నీ సంతతివారు తమ పగవారి గవినిని స్వాధీనపరచుకొందురు గాక అని ఆమెను దీవింపగా

60. And they blessed Rebekah and said to her, You are our sister; may you become the mother of thousands of ten thousands, and let your posterity possess the gate of their enemies.

61. రిబ్కాయు ఆమె పని కత్తెలును లేచి ఒంటెల నెక్కి ఆ మనుష్యుని వెంబడి వెళ్లిరి. అట్లు ఆ సేవకుడు రిబ్కాను తోడుకొని పోయెను.

61. And Rebekah and her maids arose and followed the man upon their camels. Thus the servant took Rebekah and went on his way.

62. ఇస్సాకు బెయేర్‌ లహాయిరోయి మార్గమున వచ్చి దక్షిణ దేశమందు కాపురముండెను.

62. Now Isaac had returned from going to the well Beer-lahai-roi [A well to the Living One Who sees me], for he [now] dwelt in the South country (the Negeb).

63. సాయంకాలమున ఇస్సాకు పొలములో ధ్యానింప బయలువెళ్లి కన్నులెత్తి చూచినప్పుడు ఒంటెలు వచ్చుచుండెను,

63. And Isaac went out to meditate and bow down [in prayer] in the open country in the evening; and he looked up and saw that, behold, the camels were coming.

64. రిబ్కా కన్నులెత్తి ఇస్సాకును చూచి ఒంటె మీదనుండి దిగి

64. And Rebekah looked up, and when she saw Isaac, she dismounted from the camel.

65. మనల నెదుర్కొనుటకు పొలములో నడుచుచున్న ఆ మనుష్యుడెవరని దాసుని నడుగగా అతడు ఇతడు నా యజమానుడని చెప్పెను గనుక ఆమె ముసుకు వేసికొనెను.

65. For she [had] said to the servant, Who is that man walking across the field to meet us? And the servant [had] said, He is my master. So she took a veil and concealed herself with it.

66. అప్పుడా దాసుడు తాను చేసిన కార్యములన్నియు ఇస్సాకుతో వివరించి చెప్పెను.

66. And the servant told Isaac everything that he had done.

67. ఇస్సాకు తల్లియైన శారా గుడారము లోనికి ఆమెను తీసికొని పోయెను. అట్లు అతడు రిబ్కాను పరిగ్రహింపగా ఆమె అతనికి భార్య ఆయెను; అతడు ఆమెను ప్రేమించెను. అప్పుడు ఇస్సాకు తన తల్లి విషయమై దుఃఖనివారణ పొందెను.

67. And Isaac brought her into his mother Sarah's tent, and he took Rebekah and she became his wife, and he loved her; thus Isaac was comforted after his mother's death.